Phần A. Các Nguyên Tắc
1. Lưu loát là một thói quen
Bạn hãy biết rằng các kỹ năng đọc, viết, nghe và nói không gì khác hơn là những thói quen được hình thành theo thời gian. Vấn đề là hầu hết người học tiếng Anh đều không thiết lập cho mình thói quen này. Một trong những thói quen đó là nghe các cuộc đối thoại có vẻ không tự nhiên trên các chương trình TV và radio học tiếng Anh. Một cái khác là nghiên cứu các từ vựng. Tin tốt là bạn có thể thay thế những thói quen có hại mà bạn đã hình thành bằng những thói quen hữu ích một cách dễ dàng.
2. Học như người bản xứ
Hầu hết các sinh viên học tiếng Anh mặc dù đó không phải là ngôn ngữ mẹ đẻ của chúng ta. Đây là lý do tại sao chúng ta thường phải dịch trong đầu trước khi nói. Để hiểu người nói tiếng Anh bản xứ và nói như phản xạ của tiếng mẹ đẻ, hãy bắt đầu bằng cách sử dụng nội dung tiếng Anh bản xứ phù hợp với mức độ khả năng của bạn. Đây có thể là một cái gì đó cơ bản như một cuốn sách hoặc chương trình TV cho trẻ em. Chọn một cái gì đó bạn đã hiểu ít nhất 80-90% để các thông tin ở đó dù mới vẫn có thể được bộ não của bạn hấp thụ dễ dàng. Xem lại nội dung này cho đến khi bạn có thể sử dụng nó trong các cuộc hội thoại mà không do dự. Sau đó, khi sự hiểu biết và sự tự tin của bạn tăng lên, hãy chuyển sang những nội dung khác mang tính thử thách hơn.
3. Phân chia và chinh phục
Công thức đơn giản để nhanh chóng trôi chảy trong tiếng Anh:
- Chia nội dung tiếng Anh mà bạn muốn học thành những phần dễ hiểu. Đây có thể là những thứ như các từ vựng hoặc điểm ngữ pháp được tìm thấy trong một bài hát, một bộ phim hoặc một đoạn văn mà bạn đang tham khảo.
- Chọn 20% thông tin quan trọng nhất để tập trung vào đó sẽ cung cấp cho bạn 80% kết quả của bạn. Có thể có 10 từ mới bạn có thể học trong một bài hát cụ thể, nhưng hai từ đó sẽ xuất hiện trong các cuộc hội thoại thường xuyên hơn nhiều so với tám từ còn lại.
- Sắp xếp các mẩu thông tin bạn đã chọn từ cơ bản đến phức tạp và bắt đầu học.
4. Văn hóa là kiến thức cần thiết
Một ngôn ngữ không chỉ là danh từ, động từ và tính từ. Nếu bạn cũng không hiểu về một huyền thoại cộng đồng, các tài liệu tham khảo về văn hóa như nhạc pop, các chuyện kể và chuyện cười, bạn sẽ bỏ lỡ nhiều điều mà những người bản xứ đang nói với nhau. Hãy nhân đôi tốc độ mà bạn thành thạo bằng cách học ngôn ngữ cùng với việc tìm hiểu về văn hóa, ví dụ như làm chủ ngữ pháp thông qua các chương trình nấu ăn, xây dựng vốn từ vựng của bạn trong khi sửa chữa ô tô, Cải thiện phát âm của bạn khi bạn thưởng thức vở kịch, nhạc kịch và vở opera.
5. Liên kết các từ với nhau
Các cụm từ (phrase) – không phải từ (word) – là những yếu tố làm nên sự trôi chảy. Khi bạn học các cụm từ, bạn khám phá cách các ý tưởng liên kết về âm thanh của các từ hòa trộn với nhau. Điều này giúp bạn hiểu được lời nói nhanh của người nói tiếng Anh bản xứ, và giúp bạn cải thiện phát âm của mình. Các nhóm từ cũng tạo thành những câu chuyện dễ dàng hơn để bạn hình dung và ghi nhớ.
6. Dùng các Video
Mặc dù video yêu cầu nhiều thời gian và năng lượng hơn để sản xuất so với các bài học văn bản hoặc âm thanh, chúng vẫn được tạo ra vì hiệu quả của nó đối với người học tiếng Anh. Các nghiên cứu cho thấy rằng các từ tự chúng chỉ truyền đạt 7% những gì chúng ta muốn diễn đạt. 38% ý nghĩa thể hiện trong một cuộc trò chuyện bình thường đến từ cao độ và ngữ điệu. Các ngôn ngữ hình ảnh đóng góp thêm cho người học 55% để hiểu. Video cung cấp cho bạn toàn bộ hình ảnh của một ngôn ngữ, từ, âm thanh và hành động. Chúng cũng làm tăng đáng kể khả năng của bạn để nhớ những gì bạn học.
7. Vận dụng
Hàng triệu người học tiếng Anh biết rất nhiều từ và thành ngữ nhưng không thể sử dụng chúng thành thạo trong các cuộc hội thoại. Đây thường là hậu quả của việc học quá nhiều và vận dụng quá ít. Sự lưu loát được đo lường bằng những gì bạn có thể sử dụng, không phải những gì bạn biết. Vậy tại sao không học cách sử dụng một vài thứ thực sự tốt và bắt đầu từ nền tảng đó?
8. Kết nối với người bản xứ
Sự lưu loát được trau dồi trong thế giới thực, vì vậy hãy kết nối với người bản xứ và bắt đầu luyện tập. Để tìm thấy họ – và họ ở khắp mọi nơi – hãy quên tiếng Anh và tìm các diễn đàn trực tuyến, các nhóm và cộng đồng của những người nói tiếng Anh bản địa có chung sở thích của bạn. Tập trung vào các hoạt động bạn thích và bạn sẽ tạo ra tình bạn lâu dài với người bản xứ một cách tự nhiên.
9. Tự đặt áp lực
Chỉ vì bạn nghe thấy những câu hỏi tương tự trong các cuộc hội thoại lặp đi lặp lại không có nghĩa là bạn phải đưa ra những câu trả lời giống nhau. Hãy tự mình đặt ra áp lực cho bản thân, rằng vớ mỗi câu trả lời tiếp theo cho cùng một câu hỏi, chúng ta phải trả lời chi tiết hơn, nhiều thông tin hơn.
10. Hãy kiên trì
Hãy kiên trì cho dù sự tiến bộ của bạn có chậm hơn người khác. Kiên trì và kỷ luật, hãy giữ bản thân mình một thói quen học tập và rèn luyện tiếng Anh mỗi ngày dù chỉ vài phút.
Phần B: Các Bí Kiếp học Tiếng Anh hiệu quả
1. Hãy chấp nhận rằng tiếng Anh là một ngôn ngữ kỳ lạ
Khi học tiếng Anh, bạn đừng cố tìm hiểu lý do cho những nguyên tắc không đồng nhất của nó. Ví dụ như cùng là READ nhưng phát âm sẽ khác nhau tuỳ thuộc vào việc bạn nói từ đó trong quá khứ hay hiện tại. Hay tại sao MICE là số nhiều của MOUSE, trong khi HOUSES mới là số nhiều củ HOUSE. Các quy tắc này không có sự giải thích hợp lý nào cả, chỉ là những quy tắc mà bạn bắt buộc phải thuộc nằm lòng và phải học cách phân biệt chúng. Ở bất kỳ cấu trúc tiếng Anh nào chúng ta cũng sẽ tìm được các ngoại lệ dù ít hay nhiều. Do đó hãy chú ý và ghi nhớ chúng.
2. Hãy đắm chìm trong Tiếng Anh
Học tiếng Anh một giờ mỗi tuần thường không đủ để đạt được tiến bộ thực sự. Cách tốt nhất để nhanh chóng cải thiện tiếng Anh của bạn là dành ít nhất vài phút luyện tập mỗi ngày. Đắm chìm bản thân nhiều nhất có thể mỗi khi bạn học, và thử thách bản thân để nghe, đọc và thậm chí nói những điều bằng tiếng Anh mà bạn nghĩ có thể quá khó khăn với bạn. Nếu bạn muốn nói tiếng Anh trôi chảy, bạn cần biến nó thành một phần thiết yếu trong cuộc sống hàng ngày của bạn.
3. Ngưng học như Sinh Viên
Thái độ đúng đắn có thể tạo ra sự khác biệt giữa thất bại và thành công. Từ lúc này, hãy ngừng suy nghĩ về bản thân bạn như một người đang học tiếng Anh, thay vào đó hãy bắt đầu nghĩ về bản thân bạn như một người nói tiếng Anh. Một thay đổi nhỏ, nhưng nó sẽ khiến bạn cảm thấy tự tin hơn và giúp bạn sử dụng tiếng Anh mà bạn đã biết hiệu quả hơn.
Điều này cũng có nghĩa là bạn cần bắt đầu suy nghĩ bằng tiếng Anh. Ví dụ, nếu bạn muốn nói từ “trái táo” bằng tiếng Anh, trước đây bạn có thể nghĩ đến từ này trong ngôn ngữ mẹ đẻ của mình, sau đó chuyển thành từ đúng trong tiếng Anh. Thay vào đó, hãy thử tưởng tượng một hình ảnh của một quả táo, và sau đó chỉ cần nghĩ từ tiếng Anh “apple”. Đến một lúc bạn ngừng dịch các đoạn hội thoại trong đầu, là lúc bạn đã hình thành phản xạ với tiếng Anh, và sử dụng tiếng Anh như một ngôn ngữ của người bản xứ.
4. Lắng Nghe tốt hơn
Khi hầu hết mọi người nghe một người nói tiếng Anh bản xứ, chúng ta thường có thói quen tập trung vào việc hiểu tất cả các từ có nghĩa là gì. Điều này chắc chắn là quan trọng, nhưng có rất nhiều thứ mà bạn có thể học hỏi từ việc lắng nghe. Từ lúc này hãy thử lắng nghe không chỉ những từ đó có nghĩa gì, mà còn là cách người đó nói chúng. Chú ý những từ mà người đó liên kết với nhau trong một câu hoặc khi họ nói “ya” thay vì “you”. Hãy cố gắng nhớ những chi tiết này vào lần tới khi bạn nói và tiếng Anh của bạn sẽ bắt đầu nghe tự nhiên hơn.
Nói dễ hơn làm, phải không? Khi bạn nghe người nói tiếng Anh bản xứ, có thể khó hiểu từng từ được nói. Họ có thể sử dụng nhiều từ mà bạn không biết, nói quá nhanh hoặc có giọng mạnh.
5. Học các cụm từ
Nói tiếng Anh trôi chảy có nghĩa là có thể bày tỏ suy nghĩ, cảm xúc và ý tưởng của bạn. Mục tiêu của bạn là nói tiếng Anh trong các câu đầy đủ, vậy tại sao không học nó trong các câu đầy đủ? Bạn sẽ thấy rằng tiếng Anh hữu ích hơn trong cuộc sống hàng ngày của bạn nếu bạn học toàn bộ cụm từ, thay vì chỉ từ vựng và động từ. Bắt đầu bằng cách suy nghĩ về các cụm từ mà bạn sử dụng thường xuyên bằng ngôn ngữ mẹ đẻ của bạn và sau đó học cách nói chúng bằng tiếng Anh.
6. Đừng học ngữ pháp quá nhiều
Chìa khóa để học một ngôn ngữ là tìm sự cân bằng giữa học tập và thực hành. Nói tiếng Anh trôi chảy cũng giống như biết ngữ pháp tiếng Anh hoàn hảo – ngay cả những người nói tiếng Anh bản ngữ cũng mắc lỗi ngữ pháp! Thành thạo tiếng Anh chủ yếu là về khả năng giao tiếp. Đó là lý do tại sao đôi khi rất quan trọng để đặt sách giáo khoa ngữ pháp, nhưng tất cả vẫn là bạn nên ra ngoài và thực hành những kỹ năng viết, đọc, nghe và nói trong thế giới thực.
7. Xác định các thì
Xác định các thì Tiếng Anh, điều này không chỉ cung cấp cho bạn sức mạnh để hiểu những gì người khác đang nói mà còn bạn sẽ có thể hiểu nội dung của họ theo cách hợp lý. Bất cứ khi nào bạn nghe một cái gì đó bằng tiếng Anh, chỉ cần cố gắng tìm ra thì của câu và rất nhanh bạn sẽ có được niềm vui trong khi học.
Ví dụ:
- I have fired him today. (Tôi đã sa thải anh ta hôm nay.)
- I tried my best to get the job. (Tôi đã cố gắng hết sức để tìm được công việc.)
8. Bắt đầu với các danh từ
Hãy bắt đầu nói với các danh từ vì nó khá dễ so với động từ thì có chút phức tạp hơn đối với người mới. Đối với người mới bắt đầu, sẽ khá khó để điều khiển các động từ. Đừng cố gắng để nói một cách chính xác kèm cả việc xử lý các động từ nhất là khi kiến thức của bạn chưa vững chắc. Vì sẽ rất khó để kiểm soát mọi thứ, vì vậy hãy làm cho mọi thứ dễ dàng hơn bằng cách đi với tốc độ chậm. Bạn phải bước đi từ từ thôi và tiến bộ mỗi ngày một chút.
9. Tạo thói quen
Áp dụng thói quen trả lời mọi câu hỏi trong cùng một câu, vì vậy, bằng cách này, bạn sẽ có được cách nói với câu đúng mặc dù bạn đang sử dụng cùng một câu như:
- Is he listening to the sir?
- Yes he is listening to the sir.
Đây là cách để bạn rèn luyện các phản xạ của mình về các thì trong tiếng Anh. Vì việc trả lời nguyên vẹn là lúc bạn phải chuyển đổi các thì cho phù hợp. Cứ rèn luyện như vậy một thời gian, bạn chắc chắn sẽ quen với việc sử dụng các thì trong tiếng Anh tốt hơn.
10. Nghe nhiều hơn
Lắng nghe là một nghệ thuật tốt và nếu bạn hiểu điều này, nó sẽ cung cấp cho bạn sức mạnh to lớn để nhận thức việc làm thế nào một câu có thể được đóng khung hoặc nói đúng. Vì vậy, bạn phải lắng nghe. Việc lắng nghe như đã nói ở trên quan trọng với việc xác định các thì, sau đó cố gắng trả lời với cùng một cụm từ. Bạn chỉ có thể làm điều đó tốt nếu bạn chăm chú lắng nghe.
Xem thêm cách luyện nghe Tiếng Anh hiệu quả
11. Dùng hoặc mất
Bất cứ điều gì bạn đang học hãy nhớ luôn bắt đầu sử dụng nó ngay lập tức. Cho dù đó là một từ hay bất cứ điều gì. Mọi thứ sẽ trở nên dễ dàng hơn nhiều để ghi nhớ những gì đã học trong một hoàn cảnh nhất định. Học thuộc lòng có thể giúp ích trong một hai tuần nhưng nếu bạn mang điều đã học vào thực hành thường xuyên thì bạn sẽ bắt đầu học tập và ghi nhớ mọi thứ dễ dàng hơn.
Nếu bạn thật sự muốn thêm một từ vào bộ não của mình, đừng cố gắng nhớ nó, thay vào đó hãy đưa nó vào một ngữ cảnh và ghi nhớ nó kèm với ngữ cảnh đó. Bạn đừng cố gắng học thuộc lòng 5-10 từ mỗi ngày, bạn chỉ cần học 1 từ và cố gắng luyện tập với từ đó, đưa nó vào các ngữ cảnh phù hợp. Sau đó, rất tự nhiên, bạn sẽ ghi nhớ từ đó. Và cách học này tốt gấp chục lần so với việc bạn học 10 từ mỗi ngày.
12. Nói với chính mình
Đây là cách học mà chúng ta sẽ không thể bàn cãi với hiệu quả của nó. Các từ ngữ luôn chuyển động trong đầu chúng ta, cho nên nếu như chúng ta sắp xếp chúng một cách chủ động và kết hợp tất cả thành một đoạn hội thoại thì sẽ trở nên cực kỳ hiệu quả. Khi đã tự nạp cho mình một số kiến thức nhất định, hãy bắt đầu lập nên các đoạn hội thoại từ chúng, sau đó đưa ra các tình huống thích hợp. Đây là cách khiến bạn ghi nhớ tốt hơn những kiến thức của mình.
13. Học cách sử dụng của từ
Hãy tập thói quen khi học 1 từ bất kỳ, hãy học luôn về nó trong trạng thái danh từ, động từ, tính từ, trạng từ. Như vậy, khi bạn học 1 từ mới, là bạn học được 4 cách dùng nó. Cách học này giúp bạn có thể áp dụng chính xác từ đó vào ngữ cảnh của câu nói. Thói quen này cũng sẽ giúp bạn tạo một mối liên kết giữa các từ mà bạn đã học với bối cảnh ngữ pháp của chúng.
Ví dụ:
- This is the beauty of life. (Noun) (Cuộc đời thật tươi xinh đẹp.)
- You have beautified my face. (Verb) (Bạn khiến khuôn mặt tôi thật xinh đẹp.)
- He made it beautifully. (Adverb) (Anh ta khiến nó trở nên xinh đẹp.)
- You are a beautiful person. (Adjective) (Bạn là một người xinh đẹp.)
14. Dùng từ vựng mới
Bạn nên cố gắng dùng nhiều từ đồng nghĩa với từ thông dụng để bổ sung vốn kiến thức về từ của bạn. Nếu vô tình bạn tìm được một từ lạ nào đó có ý nghĩa tương tự với 1 từ thông dụng thì nên tìm cách áp dụng nó mọi lúc bạn có thể.
Ví dụ như bạn có thể dùng từ INCULCATE để nói về việc khiến cho ai đó hiểu việc gì đó:
I tried to understand what he was saying.
➜ I tried to inculcate what he was saying. (Tôi đã cố gắng để hiểu xem anh ấy đang nói gì.)
Một khi đã quen với từ mới, bạn hãy cố gắng sử dụng chúng càng nhiều càng tốt, hoặc thảo luận về từ mới này với một người bạn của mình. Việc này sẽ khiến bạn ghi đậm dấu ấn của từ vào thói quen sử dụng của mình.
15. Tự tin vào chính mình
Sẽ đến một lúc bạn thấy mình đang chững lại, bạn không tiến bộ nhiều như lúc trước nữa, bạn cũng không tìm thấy sự tích cực trong việc học tiếng Anh nữa. Thì đây là lúc bạn buộc phải ép mình vào khuôn khổ. Hãy tập nói cho đến khi bạn phát ngấy, bạn cảm thấy đau miệng. Rồi đến một lúc bạn sẽ nhận ra mình đang khiến cho tiếng Anh trở thành một thứ hết sức “bình thường” được phát ra từ bản thân bạn. Đó là lúc tiếng Anh trở thành một phần của bạn chứ không còn là thứ mà bạn cảm thấy quen thuộc nữa. Hãy tự tin vào chính mình, và sự chăm chỉ sẽ không bao giờ phản bội bạn.
Xem thêm: Làm sao để tự tin giao tiếp Tiếng Anh