Đối với phần đa người Á Đông, lịch âm là một yếu tố không thể thiếu trong đời sống hằng ngày. Và năm nhuận hay tháng nhuận cũng từ lâu trở thành một nét văn hóa quan trọng với người dân phương Đông nói chung và người dân Việt Nam nói riêng. Người ta thường căn cứ theo tháng nhuận, năm nhuận để lên kế hoạch cho vụ mùa, bàn chuyện hệ trọng, xây nhà xây cửa,…
Cách tính tháng nhuận, năm nhuận theo lịch âm chi tiết, dễ hiểu
Chung quy thì cách tính tháng nhuận và năm nhuận không có quá nhiều điểm khác biệt. Tuy nhiên cách tính tháng nhuận lại có phần khó hơn so với khi tính năm nhuận. Vậy chính xác thì cần tính như nào cho dễ hiểu và đúng nhất?
Cách tính năm nhuận theo lịch âm cụ thể
Trên thực tế, có 2 cách tính năm nhuận, một là theo lịch dương và hai là theo lịch âm. Trước hết hãy cùng tìm hiểu cách tính năm nhuận theo lịch âm.
Lịch âm thường được tính theo chu kỳ của mặt trăng. Trong một năm chu kỳ của mặt trăng quay quanh Trái Đất là 354 ngày, tức một tháng âm lịch tương đương với 29,53 ngày. Như vậy, nếu tính theo cách này thì cứ sau 3 năm lịch âm lại chênh với lịch dương thêm 33 ngày tương đương với ngày trong 1 tháng. Bởi vậy để cho phù hợp với thời tiết và mùa vụ thì cứ 3 năm theo âm lịch sẽ lại có một tháng nhuận.
Dẫu vậy, năm âm lịch vẫn sẽ thường chậm hơn so với năm dương lịch. Và người ta thường khắc phục điều này bằng cách cứ 19 năm sẽ lại có một lần cách 2 năm thêm một tháng nhuận.
Để dễ hiểu hơn, ta có thể giải nghĩa như sau, cứ 19 năm dương lịch sẽ tương đương với 228 tháng dương và 235 tháng âm. Như vậy có sự chênh lệch 7 tháng, đây được gọi là 7 tháng nhuận. và 7 tháng này được người ta tính vào các năm thứ 3, 6, 9, 11, 14, 17, 19 của chu kỳ 19 năm.
Do đó nếu muốn tính lịch âm ta chỉ cần lấy năm dương lịch tương ứng chia cho 19. Nếu kết quả chia hết hoặc không chia hết có dư là 3, 6, 9, 11, 14, 17 thì năm đó là năm nhuận.
Lấy ví dụ đơn giản như sau: Ví dụ vào năm 2020, ta lấy 2020 chia cho 19 được 106 dư 3, vậy năm 2020 là năm nhuận có thêm một tháng mà cụ thể là có 2 tháng 4. Năm 2014 ta lấy 2014 chia cho 19 được 106 dư 0. Vậy phép chia này là phép chia hết, do đó năm 2014 là một năm nhuận có thêm 1 tháng (2 tháng chín). Năm 2018 ta lấy 2018 chia cho 19 được 106 dư 4, như vậy năm 2018 không phải năm nhuận.
Cách tính năm nhuận theo lịch dương
Đa phần các nước trên khắp thế giới đều sống và làm việc theo lịch dương. Chỉ có những người Á Đông có những tập tục và nền văn hóa lâu đời như lịch âm được lưu truyền và còn giữ đến ngày nay.
Thực tế cho thấy, cách tính năm nhuận theo lịch dương dễ tính và dễ hiểu hơn cách tính lịch âm rất nhiều. Nhưng trước hết ta cần phải hiểu rõ lịch dương là gì? Và nguồn gốc của nó đến từ đâu?
Dương lịch là một loại lịch được phát minh từ hàng trăm năm trước. Loại lịch này chỉ ra vị trí cụ thể của Trái Đất trong chuyển động xoay quanh Mặt Trời của nó. Nói một cách dễ hiểu hơn dương lịch là tổng số ngày tháng mà Trái Đất xoay hết 1 vòng quanh Mặt Trời.
Cách tính năm nhuận dương lịch cũng vô cùng đơn giản. Những gì bạn cần làm là lấy năm dương lịch đó chia cho 4, nếu chia hết thì năm đó là năm nhuận còn không thì dĩ nhiên không phải. Với những năm tròn thế kỷ tức có hai số 0 ở cuối như năm 1900, 2000 thì lấy số năm chia cho 400. Nếu chia hết thì là năm nhuận, còn không thì không phải năm nhuận.
Và thường năm nhuận sẽ có thêm một ngày thay vì một tháng như lịch âm, ngày đó sẽ rơi vào tháng 2. Ví dụ như năm 2020 chia hết cho 4 được 505 nên năm 2020 là năm nhuận là tháng 2 năm 2020 có 29 ngày thay vì 28 ngày như thường lệ. Năm 2000 chia hết cho 400 được 5, như vậy năm 2000 cũng là năm nhuận.
Tại sao lại chia hết cho 4 mà không phải số nào khác? Sở dĩ phải chia hết cho 4 là bởi theo tính toán của các nhà khoa học, một năm thông thường sẽ có 365 ngày và 6 giờ. Như vậy, cứ 4 năm theo cấp số nhân thì sẽ thừa đi 24 giờ. Mặt khác, 24 giờ thì tương đương với một ngày. Bởi vậy, phải lấy số năm chia hết cho 4 thì mới tính ra được năm nào là năm nhuận.
Nếu bạn chẳng may sinh vào đúng ngày 29 tháng 2 năm nhuận thì phải cách mấy năm bạn mới được tổ chức sinh nhật một lần. Tuy nhiên, điều này cũng chẳng có gì phải buồn bã cả. Bởi lẽ bạn có thể tổ chức sinh nhật theo ngày âm như một số người Việt vẫn đang làm hoặc nếu không hãy coi đó là một ngày đặc biệt và khi đến ngày sinh nhật bạn, mọi thứ sẽ trở nên ý nghĩa hơn bao giờ hết.
Cách tính tháng nhuận theo lịch âm
Chắc hẳn các bạn đã phần nào nắm rõ cách tính năm nhuận theo lịch âm và lịch dương. Dựa trên các cách tính đó bạn có thể dễ dàng xác định được năm nào là năm nhuận.
Thế nhưng, năm nhuận đó nhuận vào tháng mấy hay nói cách khác trong năm nhuận thì tháng nào sẽ có thêm một tháng nữa? Cùng Đời sống phong thủy tìm hiểu cách tính tháng nhuận theo lịch âm nhé!
Để tính được tháng nhuận theo lịch âm thực sự rất khó. Bởi lẽ, ngoài việc cần phải xác định các điểm trung khí thì ta cũng phải tính toán và biết chính xác các điểm Sóc.
Trung khí là gì? Điểm Sóc là gì? Trung khí tức là các điểm chia đường hoàng đạo thành 12 phần bằng nhau. Trong các điểm trung khí có 4 điểm là đặc biệt thuộc 4 mùa và được người ta chú ý nhất. Đó là Xuân phân (thời điểm vào khoảng 20 tháng 3), Hạ chí (thời điểm vào khoảng 22 tháng 6), Thu phân (thời điểm vào khoảng 23 tháng 9), Đông chí (thời điểm vào khoảng 22 tháng 12).
Điểm sóc tức là thời điểm “hội diện” (mặt trăng và mặt trời ở cùng một hướng so với trái đất). Nói một cách dễ hiểu hơn, điểm Sóc là điểm mà khi mặt trăng, mặt trời và trái đất cùng nằm trên một đường thẳng và thông thường mặt trăng nằm giữa trái đất và mặt trời. Một chu kỳ của điểm Sóc kéo dài 29,5 ngày và ngày chứa điểm Sóc là ngày bắt đầu của tháng âm lịch.
Tức có nghĩa là bạn sẽ phải tính toán thật chính xác vị trí của trái đất, mặt trăng trên quỹ đạo chuyển động của nó. Sau đó, dựa vào những gì quan sát được bạn sẽ phải lập bảng để ghi chép và tính toán cho tỉ mì và cụ thể.
Công việc này đòi hỏi phải có sự chính xác, cụ thể tới từng phút. Trong khi đó, mặt trăng lại chịu ảnh hưởng của nhiều yếu tố khác như sức hút của mặt trời, sức hút của trái đất, các vì sao…
Bởi lẽ đó mà việc tính toán tháng nhuận cần rất nhiều thời gian, công sức và vì thế thông thường người ta chỉ quan tâm đến năm nhuận. Nếu bạn vẫn muốn biết cách tính chi tiết thì cần phải hiểu rõ về Trung khí. Trong một năm nhuận âm lịch bất kỳ, nếu có một tháng là không có ngày Trung khí thì tháng đấy sẽ được tính là tháng nhuận.
Trong trường hợp, có nhiều tháng trong năm nhuận đều không có ngày Trung khí thì tháng nhuận sẽ là tháng đầu tiên không có ngày Trung khí sau Đông chí được coi là tháng nhuận. Một lưu ý nữa là tháng đầu năm và tháng cuối năm không bao giờ được tính là tháng nhuận.
Ảnh hưởng của năm nhuận, tháng nhuận với đời sống con người
Trên thực tế, với người dân các nước trên thế giới thường chỉ sống và làm việc theo lịch dương sẽ không bị ảnh hưởng gì từ việc thay đổi của lịch âm. Nhưng các nước Á Đông cụ thể là Việt Nam thì sẽ bị ảnh hưởng một số khía cạnh trong cuộc sống.
Một số người cho rằng, năm nhuận có thể gây ảnh hưởng trực tiếp đến khí hậu thiên nhiên. Tuy nhiên, các nhà khoa học đã nghiên cứu và khám phá ra rằng, năm nhuận không có tác động nào gây biến đổi hay ảnh hưởng đến khí hậu cả. Mặt khác, sự biến đổi của ngày tháng năm đã làm mức thủy triều thay đổi thất thường.
Dẫu rằng, hiện nay chưa có bất kỳ sự thống kê hay nghiên cứu chính xác nào về sự ảnh hưởng của năm nhuận lên đời sống con người nhưng thực tế người dân vẫn ghi nhận có những năm nhuận bão và lũ lụt có xu hướng gia tăng và xảy ra thường xuyên.
Trong những năm nhuận, người dân cũng phải xem kỹ thời tiết và khí hậu, sau đó tính toán thời gian hợp lý để canh tác vụ mùa. Nếu không có sự chuẩn bị kỹ lưỡng thì rất có thể người nông dân sẽ bị mất mùa, giảm sản lượng trong năm nhuận đó.
Năm nhuận dương lịch, tức vào ngày 29 tháng 2, người ta cũng tránh việc phải kí kết, làm hợp đồng. Bởi nếu giao dịch vào thời gian này thì sẽ khó thực hiện trong việc thanh lý bản hợp đồng.
Trong vấn đề phong thủy, tâm linh, người ta cũng thường rất quan tâm đến năm nhuận. Một số phụ nữ khi sinh đẻ thường tính và lên kế hoạch để em bé của họ ra đời vào đúng năm đúng tháng theo kế hoạch. Bởi vậy nếu năm đó rơi vào năm nhuận âm lịch, tức có thêm một tháng thì sẽ ảnh hưởng tới việc tính toán của các mẹ bầu.
Hay những người có ý định thực hiện các việc trọng đại như xây, sửa nhà, cưới hỏi,… cũng rất quan tâm đến vấn đề này.
Theo chuyên gia phong thủy, đối với những người muốn xây nhà, xây cửa thì việc thực hiện vào các năm nhuận là vô cùng may mắn và thuận lợi. Nhưng đối với một số việc hệ trọng khác thì năm nhuận lại là năm không hề may mắn, thậm chí còn mang đến vận rủi nếu tổ chức việc trọng đại.
Quý độc giả vừa đọc xong “Cách tính tháng nhuận, năm nhuận âm lịch”. Hy vọng bài viết đã giúp quý độc giả hiểu được rõ hơn về tháng, năm nhuận cũng như cách tính toán của chúng. Dù là tháng nhuận hay năm nhuận âm lịch thì cũng đều là một trong những nét đẹp văn hóa thời gian mang đậm bản sắc của người Á Đông nói chung và người Việt nam nói riêng cần tiếp tục được phát huy và lưu truyền dài lâu.