Nếu như Tây nguyên Gia Lai có Bò một nắng thì nhắc đến Tây Bắc không thể không nhắc đến Đặc sản thịt trâu gác bếp (còn gọi là thịt trâu hun khói). Đây là món ăn chứa đựng nét văn hóa ẩm thực nổi bật nhất của người dân địa phương.
Xuất phát từ nhu cầu bảo quản thực phẩm được lâu hơn. Thịt gác bếp trở thành công thức chế biến bảo quản vô cùng độc đáo và hấp dẫn. Món ăn này được các thực khách gần xa biết đến với độ hấp dẫn vô cùng. Hương vị đặc trưng của thịt trâu gác bếp đã trở thành món ăn đặc sản không thể bỏ qua khi tới Tây Bắc.
Với hương vị đậm đà, thịt trâu gác bếp không chỉ là món ăn truyền thống độc đáo, thơm ngon, rất lạ miệng với thực khách mà còn mang đậm sắc thái dân tộc vùng Tây Bắc.
Đặc trưng của sản phẩm trâu gác bếp:
Nhìn ngoài màu nâu sẫm, khi xé ra bên trong màu đỏ tự nhiên – đặc trưng riêng của sản phẩm thịt trâu gác bếp Sơn La – khi nhai trong miệng thấy vị ngọt của thịt đọng lại, hoà quyện cùng mùi thơm của khói củi núi đá và chút cay nồng của tiêu rừng.
Cách bảo quản và sử dụng thịt trâu gác bếp
Với qui trình sản xuất hoàn toàn thủ công, nguyên liệu làm từ những con trâu thả tự nhiên trên các sườn đồi, được giết mổ làm sạch và lọc ra từng thớ thịt thái thành từng miếng dọc thớ dài từ 10 – 15cm, dầy 1,5 – 2cm, ướp với tiêu ớt và các loại gia vị tự nhiên truyền thống trộn kỹ cho ngấm gia vị sau đó dùng que tre xiên vào treo lên gác bếp trên giàn than củi nóng hong cho khô dần.
Cách bảo quản:
Khi mua thịt trâu gác bếp về nhà tốt nhất nên để vào ngăn đá của tủ lạnh như vậy sản phẩm sẽ được bảo quản lâu hơn (theo thử nghiệm của chúng tôi thì bảo quản theo cách này từ 6 – 8 tháng mà khi ăn vẫn giữ được nguyên vị, đảm bảo chất lượng như ban đầu).
Hướng dẫn sử dụng:
Trước khi ăn thịt trâu gác bếp nên hấp nóng bằng lò vi sóng hoặc hấp cách thủy cho thịt trâu có độ ẩm và mềm ra, sau đó đập dập, xé từng miếng nhỏ dọc thớ, khi ăn chấm với chẳm chéo (nước chấm hoặc tương ớt).
Từ miếng thịt trâu bình dị với cách chế biến tinh tế độc đáo, dẫu là thực khách kén ăn cũng dễ dàng bị chinh phục để rồi không khỏi lưu luyến, nhớ về ẩm thực riêng có của người Thái Tây Bắc – Thịt trâu gác bếp Sơn La.
Thịt trâu gác bếp được chế biến như thế nào?
Để có thể tạo ra được món thịt trâu gác bếp cần rất kỳ công. Món thịt trâu gác bếp ngon được tạo thành từ các yếu tố sau. Đầu tiên đó chính là thịt trâu tươi ngon, an toàn. Thứ hai đó chính là gia vị tẩm ướp như hạt mắc khén, gừng,..Thứ ba đó các bước thực hiện, thời gian tẩm ướp, thời gian gác bếp. Để ra được một mẻ thịt trâu gác bếp ngon không hề đơn giản. Mỗi một gia đình làm lâu năm đều có đúc kết ra những bí quyết cho riêng mình. Nhưng về cơ bản sẽ đều cần trải qua các bước chính sau đây:
– Bước 1: Lựa chọn thịt trâu ngon
Thịt ngon là thịt được lựa chọn từ những con trâu được chăn thả tại chính vùng đất Tây Bắc. Chúng khỏe mạnh, không bệnh tật chính là điều kiện cần để cho món thịt trâu gác bếp ngon.
– Bước 2: Sơ chế, tẩm ướp gia vị
Thịt trâu ngon được sơ chế thành các thớ thịt vừa phải. Chúng được tẩm ướp cẩn thận bằng các loại gia vị: hạt mắc khén, nước lá rừng (bí quyết), gừng. Thời gian ướp được tính toán phù hợp trước khi đem treo trên lò sấy hoặc bếp mỗi gia đình.
– Bước 3: Gác bếp – sấy khô thịt bằng khói bếp củi
Các gia đình dân tộc Thái ở Tây Bắc thường gác bếp thịt dùng dần. Thời gian họ gác bếp từ 3 đến 6 tháng. Thịt trâu có thể bảo quản được hàng năm trời mà không bị hỏng. Tuy nhiên, để có thể làm thịt thương mại cung cấp cho các thực khách thì cách làm có khác đi. Đó chính là các lò sấy thịt trâu. Điều đặc biệt là vẫn đảm bảo được tính chất – hương vị không khác gì so với việc gác bếp.
Có một điều rất quan trọng đó chính là loại củi dùng để đốt cháy, tạo khói cũng được lựa chọn kỹ càng. Chúng phải là loại củi phù hợp mới tạo ra được hương vị hấp dẫn của thịt trâu khô.
– Bước 4: Các thưởng thức món ăn thịt trâu gác bếp
Có nhiều cách chế biến món ăn thịt trâu gác bếp khác nhau. Phổ biến nhất vẫn là hấp cách thủy, nướng trên bếp than hoặc lò vi sóng,..Miếng thịt sau đó được đập mềm rồi xé nhỏ chấm với chảm chéo hoặc tương ớt.