Các nhà mạng tăng cường phối hợp
Thời gian qua, Cục Viễn thông (Bộ Thông tin và Truyền thông) đã phối hợp với các nhà mạng, áp dụng nhiều biện pháp kỹ thuật để xử lý vấn nạn tin nhắn rác, cuộc gọi rác. Mới đây, các đơn vị đã tích cực phối hợp cho ra bản kế hoạch về việc ngăn chặn, xử lý cuộc gọi rác và kiểm soát các SIM kích hoạt sẵn có dấu hiệu tồn kênh (là những SIM đã được kích hoạt nhưng chưa sử dụng và có khả năng bị sử dụng vào mục đích xấu).
Thứ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông Phạm Đức Long nhấn mạnh, Bộ Thông tin và Truyền thông sẽ kiên quyết thanh tra và xử phạt công khai những nhà mạng viễn thông không nghiêm túc thực hiện việc xử lý SIM rác. Phải làm sạch thông tin thuê bao để hạn chế các hệ lụy từ việc đối tượng xấu sử dụng SIM rác gây hại cho xã hội và không thể bắt người dân chịu các hậu quả liên quan đến cuộc gọi rác, tin nhắn rác, lừa đảo, quảng cáo.
Để tăng cường sự phối hợp trong việc xử lý cuộc gọi rác, tin nhắn rác, mới đây, với sự chứng kiến của Cục Viễn thông, Bộ Thông tin và Truyền thông, các nhà mạng Viettel, VNPT, MobiFone, Vietnamobile, Local, Itel và Gmobile đã cùng ký thỏa thuận cam kết để thực hiện kế hoạch ngăn chặn và xử lý cuộc gọi rác và kế hoạch quản lý thông tin thuê bao di động, ngăn chặn, xử lý SIM có dấu hiệu tồn kênh.
Cuộc gọi rác còn được hiểu là những cuộc gọi không mong muốn, gây phiền nhiễu đến người dùng, thậm chí là lừa đảo, đa phần là những cuộc gọi chưa được định danh. Nhiều người dùng vẫn cần thông tin từ cuộc gọi quảng cáo, việc quảng cáo dịch vụ cũng là nhu cầu chính đáng của doanh nghiệp. Để quảng cáo qua điện thoại, các thuê bao thực hiện quảng cáo phải được đăng ký định danh. Đến nay, đã có đầy đủ hành lang pháp lý cho việc này, nếu các cuộc gọi được định danh sẽ không còn là cuộc gọi rác.
Thứ trưởng Phạm Đức Long cho rằng nhà mạng phải có trách nhiệm với xã hội và chung tay giải quyết vấn nạn cuộc gọi rác, tin. Người sử dụng cũng phải có trách nhiệm phối hợp để xác thực thông tin thuê bao chính chủ. Hiện nay, việc này thực hiện rất thuận tiện thông qua các hình thức trực tuyến (video call), tại quầy giao dịch và đường dây nóng (hotline) hỗ trợ của nhà mạng.
Thực trạng hiện nay, nhiều người dùng di động tại Việt Nam than phiền khi nhận cuộc gọi rác, tin nhắn quảng cáo. Tuy nhiên, khi nhà mạng gửi tin nhắn hỏi cuộc gọi họ vừa nhận có phải cuộc gọi rác hay không, tỷ lệ phản hồi rất thấp. Điều này đã gây ra những khó khăn với nhà mạng cũng như cơ quan quản lý trong quá trình xác định nguồn phát tán cuộc gọi rác.
Ông Nguyễn Hồng Thắng, Cục trưởng Cục Viễn thông, Bộ Thông tin và Truyền thông cho biết, để ngăn chặn triệt để cuộc gọi rác, chỉ các giải pháp kỹ thuật không thôi là chưa đủ. Tỷ lệ phản hồi của khách hàng chính là sở cứ để nhà mạng tìm ra và chặn đứng cuộc gọi rác.
Người dùng di động cần có trách nhiệm phản hồi, chung tay cùng cơ quản lý nhà nước và các nhà mạng giải quyết câu chuyện này. Phải đẩy mạnh truyền thông để người dân thấy được quyền và nghĩa vụ của họ giúp nhà mạng và cơ quan quản lý thực thi pháp luật xử lý vấn nạn SIM rác, cuộc gọi rác và cuộc gọi lừa đảo. Thêm vào đó, Nghị định số 15/2020/NĐ-CP đã tăng hình thức và các mức xử phạt có tính răn đe đối với hành vi phát tán tin nhắn rác, cuộc gọi rác.
Cụ thể, phạt từ 10-20 triệu đồng với hành vi “Gửi tin nhắn quảng cáo, thư điện tử quảng cáo khi chưa được cấp tên định danh hoặc sử dụng số điện thoại để gửi tin nhắn quảng cáo hoặc gọi điện thoại quảng cáo”.
Theo chia sẻ của Phó Tổng Giám đốc Tổng Công ty Viễn thông MobiFone Thiềm Công Nguyên, để ngăn chặn sim rác, doanh nghiệp đã yêu cầu các đơn vị chấp hành nghiêm quy định của Chính phủ, Bộ Thông tin và Truyền thông, đồng thời thực hiện kiểm tra chéo trong nội bộ. MobiFone cũng đã yêu cầu không kích hoạt SIM mới vào giờ muộn nhằm kiểm soát tốt hơn tình trạng bán SIM rác.
Người dân cùng phối hợp
Theo thống kê của Bộ Thông tin và Truyền thông, trong 6 tháng đầu năm 2022 đã phát hiện hơn 74,178 triệu cuộc gọi phát sinh từ thuê bao cuộc gọi rác (spam call), tăng 53% so với 6 tháng đầu năm 2021. Bộ Thông tin và Truyền thông đã yêu cầu các doanh nghiệp viễn thông chặn 113.416 thuê bao phát tán cuộc gọi rác (tăng 53% so với cùng kỳ 2021). Ngoài ra, các doanh nghiệp cũng được yêu cầu mạnh tay chặn dịch vụ của SIM có dấu hiệu được sử dụng, tham gia tuyên truyền cho các hành vi vi phạm pháp luật như: Game bài, cờ bạc, mua bán vật liệu nổ, văn bằng giả…
Bộ Thông tin và Truyền thông cũng đã tổ chức cuộc họp với Bộ Công an (Cục A05) và các doanh nghiệp viễn thông di động về xử lý các số điện thoại quảng cáo và quy trình xử lý các thuê bao có khiếu nại.
Tuy nhiên, ngoài những biện pháp mạnh từ cơ quan quản lý nhà nước, để giải quyết vấn nạn cuộc gọi rác, tin nhắn rác, ngành viễn thông cần sự chung tay của người sử dụng điện thoại. Cụ thể, kết thúc mỗi cuộc gọi, nếu thuê bao bị nghi ngờ là phát tán cuộc gọi rác, nhà mạng sẽ gửi tin nhắn cho người dùng để khảo sát.
Người dùng sẽ quyết định thuê bao đó có phải là thuê bao thực hiện cuộc gọi rác hay không bằng cách chọn và gửi phương án trả lời “Có” hoặc “Không” để giúp các nhà mạng sàng lọc, xử lý chính xác các cuộc gọi vi phạm cũng như giúp cơ quan quản lý có thông tin để đưa ra các chế tài quản lý phù hợp. Người dùng chỉ cần dành ra 3-5 giây để gửi phản ánh khi có cuộc gọi rác thì vấn đề cuộc gọi rác sẽ được xử lý triệt để hơn. Dựa vào thông báo phản hồi của người dùng, các nhà mạng sau đó sẽ xử lý dựa trên quy định đã có vấn đề quản lý thông tin thuê bao di động, ngăn chặn, xử lý SIM có dấu hiệu tồn kênh.
Ngoài ra, sau cuộc gọi, nếu không nhận được khảo sát tự động từ nhà mạng, người dân có thể chủ động thông báo đến các đơn vị chức năng về số thuê bao phát tán cuộc gọi rác, tin nhắn rác.
Từ ngày 1/3/2022, Thông tư số 22/2021/TT-BTTTT của Bộ Thông tin và Truyền thông quy định chi tiết một số điều của Nghị định 91/2020/NĐ-CP về chống tin nhắn rác, thư điện tử rác, cuộc gọi rác đã chính thức có hiệu lực. Thông tư có phần hướng dẫn người sử dụng phản ánh, cung cấp các bằng chứng tới Hệ thống tiếp nhận phản ánh tin nhắn rác, thư điện tử rác, cuộc gọi rác.
Cụ thể, đối với tin nhắn rác, cuộc gọi rác, có 2 cách để báo cáo. Thứ nhất, là qua tổng đài miễn phí 5656. Người sử dụng soạn tin nhắn phản ánh theo cú pháp: S [Nguồn phát tán][Nội dung tin nhắn rác] hoặc S (nguồn phát tán)(Nội dung tin nhắn rác) gửi đến 5656. Người sử dụng soạn tin nhắn phản ánh theo cú pháp: V [Nguồn phát tán][Nội dung cuộc gọi rác] hoặc V (Nguồn phát tán)(Nội dung cuộc gọi rác) gửi 5656.
Cách thứ 2, người dùng phản ánh theo hướng dẫn tại website http://thongbaorac.ais.gov.vn hoặc qua tổng đài, hoặc ứng dụng trên điện thoại.
Đồng thời, người dùng có thể chủ động đăng ký hoặc hủy đăng ký danh sách không quảng cáo thông qua gửi tin nhắn SMS đến đầu số 5656. (Cú pháp đăng ký: DK DNC S gửi 5656; Cú pháp hủy: HUY DNC S gửi 5656). Đăng ký hoặc hủy đăng ký Danh sách không nhận cuộc gọi quảng cáo. (Cú pháp đăng ký: DK DNC V gửi 5656; Cú pháp hủy: HUY DNC V gửi 5656). Nếu đăng ký hoặc hủy đăng ký danh sách không nhận cả tin nhắn và cuộc gọi quảng cáo thì theo cú pháp: DK DNC gửi 5656 hoặc HUY DNC gửi 5656.
Với sự hợp lực của cơ quan quản lý, các doanh nghiệp viễn thông, các nhà mạng và người dân, vấn nạn SIM rác, tin nhắn rác, cuộc gọi rác sẽ được xử lý triệt để nhất. Đặc biệt, sự quyết tâm phối hợp của các doanh nghiệp viễn thông sẽ tạo ra chuyển biến căn bản, thực chất trong vấn đề quản lý SIM điện thoại nhằm góp phần tạo ra một môi trường không gian mạng an toàn, lành mạnh.