Thiết bị đóng cắt contactor quá phổ biến và thông dụng với môi trường công nghiệp và được dùng, nhìn thấy ở mọi nơi. Nó là khí cụ điện trung gian để đóng cắt các thiết bị tải thông qua bộ điều khiển. Bài viết này mình xin chia sẻ rõ hơn về cấu tạo, chức năng, phân loại và cách đấu khởi động từ 3 pha.
Cấu tạo và chức năng của khởi động từ
Nó gồm hai bộ phận chính là tiếp điểm động lực dùng đóng ngắn dòng điện cho tải và cuộn hút để điều khiển các tiếp điểm.
Nó khác biệt với aptomat là khởi động từ dùng để đóng cắt tải liên tục theo tín hiệu của bộ điều khiển. Và nó được điều khiển bằng mạch điện mang dòng điện thấp hơn rất nhiều so với dòng điện đóng cắt tải.
Thực tế những bộ khởi động từ công suất lớn cấu tạo phức tạp hơn gồm nhiều bộ phận kèm theo đó, nhằm đảo bảo độ bền cho khí cụ điện hạ áp.
- Tiếp điểm contactor được chia làm tiếp điểm chính, tiếp điểm phụ và lò xo các tiếp điểm, nó là bộ mang dòng điện đi qua tải, mục đích là để dập hồ quang phát sinh khi đóng cắt dòng điện tải lớn, đảm bảo độ bền cho tiếp điểm chính. Tiếp điểm phụ dùng để duy trì, làm giảm dòng điện qua cuộn dây sau khi tiếp điểm chính đóng. Bởi vì năng lượng lúc đầu cung cấp để đóng khởi động từ lớn hơn rất nhiều so với duy trì chúng. Điều đó làm giảm lượng điện năng đáng kể, và luôn duy trì cuộn coil ở trạng thái mát. Thực tế các mạch điện tiết kiệm này luôn có ở trên khởi động từ công suất lớn .
- Nam châm điện ( thường được gọi là cuộn hút ) nó cung cấp lực để hút các tiếp điểm động lực. Nó gồm nhiều vòng dây được quấn trên một lõi thép kỹ thuật điện, khi dòng điện chạy quá nó từ hóa lõi sắt biến thành nam châm điện.
- Bộ triệt từ, nó gồm các cuộn dây dùng để triệt hồ quang điện, điều này rất quang trọng vì hồ quang luôn sinh ra khi có sự thay đổi dòng điện lớn giữa các tiếp điểm động lực. Nó tạo sỉ và đánh mòn các điểm cực, đặc biệt đối với dòng điện DC, vì thế những bộ contactor amper lớn thường được cấu tạo phức tạp hơn nhiều.
Cách đấu khởi động từ 3 pha như thế nào
Hình trên khái quát một cách chi tiết nhất cho các bạn cách đấu khởi động từ ba pha rất quen thuộc trong điện dân dụng để điều khiển máy bơm nước.
Phần động lực của contactor có 2 tiếp điểm vào được nối với nguồn điện, hai tiếp điểm ra được nối với động cơ ( load ). Một bộ timer thời gian được điều chỉnh theo khung giờ người dùng đã chọn đấu nối tiếp với cuộn hút của khởi động từ.
Quá trình hoạt động như sau. Khi bộ timer đóng mạch sẽ cấp điện cho cuộn hút contactor điện sẽ được cấp vào máy bơm sẽ hoạt động trong khoảng thời gian định sẵn sau đó nhả ra và kết thúc.
Dòng điện trong mạch điều khiển tín hiệu nhỏ hơn rất nhiều so với mạch động lực, nhờ đó đảm bảo an toàn cho khâu vận hành, và linh hoạt trong vấn đề ghép nối.
Lưu ý trong khi lắp ghép khởi động từ
Phải phân biệt và cách li rõ ràng mạch động lực và mạch điều khiển để thuận tiện trong việc sửa chữa sau này. Các đầu cos kết nối đảm bảo chắc chắn, an toàn, thẩm mỹ.
Lựa chọn contactor phù hợp với công suất của tải, tránh lãng phí trong khâu lựa chọn thiết bị điện. Và cuối cùng nên có một bản sơ đồ nguyên lý và lắp ráp để phục vụ cho việc bảo dưỡng, sửa chữa sau này thuận tiện hơn.
Trên hình là sơ đồ và cách đi dây mạch điện điều khiển dùng khởi động từ với hai trạng thái ON và OFF. Một ví dụ điển hình rất thông dụng hiện nay.
Video về dây truyền sản xuất khởi động từ, các bạn tham khảo thêm.