Đếm nhịp thở và đo SpO2 rất quan trọng để theo dõi bệnh nhân Covid-19 tại nhà. Nếu nhịp thở tăng hoặc SpO2 giảm, có thể bệnh đang trở nặng và cần phải nhập viện để theo dõi.
Vì vậy, việc thực hiện đếm nhịp thở và đo SpO2 chính xác là cực kỳ quan trọng để chúng ta không hốt hoảng không cần thiết và xử trí kịp thời.
Theo TS.BS Phạm Diệp Thùy Dương, Giảng viên bộ môn Nhi – Đại học Y Dược TP HCM, bạn cần gọi tổng đài 115, đường dây nóng của Bộ Y tế hoặc Tổ phản ứng nhanh quận, huyện để được cấp cứu kịp thời khi:
– Trẻ từ 0-8 tuổi thở nhanh (theo bảng phân loại thở nhanh theo tuổi).
– Người trên 8 tuổi thở nhanh trên 24 lần/phút, lừ đừ, tím tái môi, đầu chi, SpO2 <95% (nếu có dụng cụ đo SpO2 tại nhà).
Bảng phân loại thở nhanh theo tuổi
Dưới đây là cách đếm nhịp thở và đo SpO2 tại nhà do TS.BS Phạm Diệp Thùy Dương hướng dẫn
Cách đếm nhịp thở
– Nhịp thở có thể tăng giả khi chúng ta quá lo lắng, xúc động, vận động mạnh… Do đó chúng ta cần trấn an bệnh nhân bình tĩnh, cho bệnh nhân nằm nghỉ 5-10 phút trước khi đo.
Nhịp thở cũng thay đổi nếu chúng ta tập trung chú ý vào nó. Vì vậy nếu đo nhịp thở cho người khác chúng ta nên đánh lạc hướng người đó. Ví dụ chúng ta giả vờ bắt mạch cho bệnh nhân khi đếm nhịp thở. Nếu tự đếm cho mình, bạn phải cố gắng thư giãn hết sức và nằm im. Tóm lại, trước khi đo, người được đo phải bình tĩnh và thư giãn.
Chúng ta nhìn đồng hồ có tính dây, bắt đầu ghi nhận số và đếm nhịp thở trong 60 giây. Đối với người lớn, chúng ta có thể nhìn lồng ngực di động lên xuống. Đối với trẻ em, nhìn vào bụng sẽ dễ hơn. Người càng nhỏ có nhịp thở càng nhanh.
Đo độ bão hòa oxy trong máu ngoại vi (SpO2)
SpO2 là con số ước lượng độ bão hòa oxy trong máu nên SpO2 càng thấp chứng tỏ oxy trong máu càng thiếu. Để đo chính xác, bạn cần giữ cho ngón tay khô, ấm. Khi đo, chúng ta giữ im tay. Chỉ khi nào mạch ổn định mới được đọc kết quả. Mạch chỉ cho phép sai số trong vòng vài nhịp.
Có 2 cách thực hiện: dùng máy đo SpO2 hoặc dùng ứng dụng trên điện thoại. Với máy đo SpO2, bạn bấm nút và để ngón tay (đã khô và ấm) vào máy sau đó giữ nguyên để máy đo. Cách thứ 2, bạn có thể tải app về điện thoại để sử dụng. Bạn theo dõi khuyến cáo dưới đây để biết cách xử lý tùy theo kết quả chúng ta đo được.
Hướng dẫn xử lý tùy theo kết quả đo SpO2
Nếu nhịp thở và SpO2 vẫn ở trong giới hạn cho phép nhưng thay đổi theo chiều hướng xấu đi (nhịp thở tăng dần hoặc SpO2 giảm dần), chúng ta cần theo dõi bệnh nhân sát và gần hơn nữa.
Ngọc Trang