HƯỚNG DẪN ĐỌC TÊN MỘT SỐ CHẤT VÔ CƠ THEO DANH PHÁP QUỐC TẾ

ĐỌC TÊN NGUYÊN TỐ

DANH PHÁP QUỐC TẾ CỦA MỘT SỐ CHẤT VÔ CƠ

I. Hệ thống tên các nguyên tố

Với hệ thống tiếng Anh, cả nguyên tố và đơn chất đều được biểu diễn bằng thuật ngữ “element”. Tên gọi của nguyên tố và đơn chất theo đó giống nhau.

Ví dụ: Chlorine có thể hiểu là nguyên tố clo (Cl), hoặc cũng có thể hiểu là đơn chất clo (Cl2).

Z

Kí hiệu hóa học

Tên gọi

Phiên âm Tiếng Anh

Diễn giải Việt hóa

Ý nghĩa

GHI CHÚ

1

H

Hydrogen

/ˈhaɪdrədʒən/

‘hai-đrờ-zần

Hiđro

“đr” là âm kép “đờ rờ”, phát âm nhanh.

2

He

Helium

/ˈhiːliəm/

‘hít-li-ầm

Heli

3

Li

Lithium

/ˈlɪθiəm/

‘lít-thi-ầm

Liti

4

Be

Beryllium

/bəˈrɪliəm/

bờ-‘ri-li-ầm

Beri

5

B

Boron

/ˈbɔːrɒn/

/ˈbɔːrɑːn/

‘bo-roon

Bo

Âm “oo” tương tự âm giữa của hai âm “o” và “a”.

6

C

Carbon

/ˈkɑːbən/

/ˈkɑːrbən/

‘Ka-bần

Cacbon

Âm “k” tương tự âm đứng giữa hai âm “c” và “kh”.

7

N

Nitrogen

/ˈnaɪtrədʒən/

‘nai-trờ-zần

Nitơ

“tr” là âm kép “tờ rờ”, phất âm nhanh.

8

O

Oxygen

/ˈɒksɪdʒən/

/ˈɑːksɪdʒən/

‘óoc-xi-zần

Oxi

Âm “óoc” tương tự là âm đứng giữa hai âm “oc” và “ắc”.

9

F

Fluorine

/ˈflɔːriːn/

/ˈflʊəriːn/

/ˈflɔːriːn/

/ˈflʊriːn/

‘phlo-rìn

Flo

Âm “phl” âm kép “phờ l-”, phát âm nhanh.

10

Ne

Neon

/ˈniːɒn/

/ˈniːɑːn/

‘ni-àn

Neon

11

Na

Sodium

/ˈsəʊdiəm/

‘sâu-đì-ầm

Natri

12

Mg

Magnesium

/mæɡˈniːziəm/

Mẹg-‘ni-zi-ầm

Magie

13

Al

Aluminium

/ˌæljəˈmɪniəm/

/ˌæləˈmɪniəm/

/ˌæljəˈmɪniəm/

/ˌæləˈmɪniəm/

a-lờ-‘mi-ni-ầm

Nhôm

14

Si

Silicon

/ˈsɪlɪkən/

‘sík-li-cần

Silic

15

P

Phosphorus

/ˈfɒsfərəs/

/ˈfɑːsfərəs/

‘phoos-phờ-rợs

Phốt pho

Âm “oo” tương tự âm giữa của hai âm “o” và “a”.

16

S

Sulfur

/ˈsʌlfə(r)/

/ˈsʌlfər/

‘sâu-phờ

Lưu huỳnh

17

Cl

Chlorine

/ˈklɔːriːn/

‘klo-rìn

Clo

Âm “kl-” là âm kép “kờ l-”, phát âm nhanh.

18

Ar

Argon

/ˈɑːɡɒn/

/ˈɑːrɡɑːn/

‘a-gàn

Agon

19

K

Potassium

/pəˈtæsiəm/

Pờ-‘tes-zi-ầm

Kali

20

Ca

Calcium

/ˈkælsiəm/

‘kel-si-ầm

Canxi

21

Sc

Scandium

/ˈskændiəm/

‘sken-đì-ầm

Scanđi

22

Ti

Titanium

/tɪˈteɪniəm/

/taɪˈteɪniəm/

Tì-‘tây-ni-ầm

Tài-‘tây-ni-ầm

Titan

23

V

Vanadium

/vəˈneɪdiəm/

Vờ-‘nây-đi-âm

Vanađi

24

Cr

Chromium

/ˈkrəʊmiəm/

‘Krâu-mi-um

Crom

Tránh đọc sai thành chrominum hay chrominium.

25

Mn

Manganese

/ˈmæŋɡəniːz/

‘me-gờ-nìz

Mangan

26

Fe

Iron

/ˈaɪən/

/ˈaɪərn/

‘ai-ần

Sắt

Kí tự “r” trong cách ghi iron là âm câm nên không phát âm.

27

Co

Cobalt

/ˈkəʊbɔːlt/

‘kâu-bol-t

Coban

Âm “k” tương tự âm đứng giữa hai âm “c” và “kh”.

Âm “t” là âm đuôi.

Rất hay:  Hướng dẫn đặt hàng Taobao về Việt Nam không qua trung gian #nhanh #rẻ

28

Ni

Nickel

/ˈnɪkl/

‘nik-kồl

Niken

29

Cu

Copper

/ˈkɒpə(r)/

/ˈkɑːpər/

‘kóop-pờ

Đồng

Âm “oo” tương tự âm giữa của hai âm “o” và “a”.

30

Zn

Zinc

/zɪŋk/

zin-k

Kẽm

Âm “k” trong trường hợp này là âm đuôi.

33

As

Arsenic

/ˈɑːsnɪk/

/ˈɑːrsnɪk/

‘a-sờ-nịk

Asen

34

Se

Selenium

/səˈliːniəm/

Sờ-‘li-nì-ầm

Selen

35

Br

Bromine

/ˈbrəʊmiːn/

‘brâu-mìn

Brom

Âm “br-” là âm kép “bờ r-”, phát âm nhanh.

36

Kr

Krypton

/ˈkrɪptɒn/

/ˈkrɪptɑːn/

‘kríp-tan

kripton

37

Rb

Rubidium

/ruːˈbɪdiəm/

Rù-‘bí-đì-âm

Rubi

38

Sr

Strontium

/ˈstrɒntiəm/

/ˈstrɒnʃiəm/

/ˈstrɑːntiəm/

/ˈstrɑːnʃiəm/

‘Stroon-tì-um

Stronti

Âm “str” là âm kép “sờ tr-”, phát âm nhanh.

Âm “oo” tương tự âm giữa của hai âm “o” và “a”.

46

Pd

Palladium

/pəˈleɪdiəm/

Pờ-‘lây-đì-ầm

Palađi

47

Ag

Silver

/ˈsɪlvə(r)/

/ˈsɪlvər/

‘siu-vờ

Bạc

48

Cd

Cadmium

/ˈkædmiəm/

‘kéd-mi-ầm

Cađimi

Dựa vào cách ghi thì Cd là Cadmium chứ không phải Cadminium hay Cadiminum.

50

Sn

Tin

/tɪn/

Tin

Thiếc

53

I

Iodine

/ˈaɪədiːn/

/ˈaɪədaɪn/

‘ai-ợt-đin

‘ai-ờ-đai-n

Iot

54

Xe

Xenon

/ˈzenɒn/

/ˈziːnɒn/

/ˈzenɑːn/

/ˈziːnɑːn/

‘zê-nan

‘zi-nan

Xenon

55

Cs

Caesium

/ˈsiːziəm/

si-zì-âm

Xesi

56

Ba

Barium

/ˈbeəriəm/

/ˈberiəm/

‘be-rì-ầm

Bari

78

Pt

Platinum

/ˈplætɪnəm/

‘plét-ti-nầm

Platin

79

Au

Gold

/ɡəʊld/

Gâul-đ

Vàng

Khi một âm được kết thúc bằng âm tiết “l” thì âm đó sẽ cần được ôm khẩu hình lại.

Âm “đ” trong trường hợp này là âm đuôi.

80

Hg

Mercury

/ˈmɜːkjəri/

/ˈmɜːrkjəri/

‘mek-kiờ-ri

Thủy ngân

Âm “iơ” là âm ghép “i ờ”, phát âm nhanh.

82

Pb

Lead

/liːd/

li-đ

Chì

Âm “đ” trong trường hợp này là âm đuôi.

87

Fr

Francium

/ˈfrænsiəm/

‘phren-si-ầm

Franxi

“phr-” là âm kép “phờ r-”, cần phát âm nhanh.

88

Ra

Radium

/ˈreɪdiəm/

‘rây-đì-ầm

Rađi

II. Phân loại và cách gọi tên một số chất vô cơ

1. OXIDE (OXIT)

“oxide” – /ˈɒksaɪd/ hay /ˈɑːksaɪd/ – “óoc-xai-đ”

– Đối với oxide của kim loại (hướng đến basic oxide – oxit bazơ):

TÊN KIM LOẠI + (HÓA TRỊ) + OXIDE

Ví dụ: Na2O: sodium oxide – /ˈsəʊdiəm ˈɒksaɪd/ – /sâu-đì-ầm óoc-xai-đ/.

MgO: magnesium oxide – /mæɡˈniːziəm ˈɒksaɪd/ – /mẹg-ni-zi-ầm óoc-xai-đ/.

Lưu ý: Hóa trị sẽ được phát âm bằng tiếng Anh, ví dụ (II) sẽ là two, (III) sẽ là three. Đối với kim loại đa hóa trị thì bên cạnh cách gọi tên kèm hóa trị thì có thể dung một số thuật ngữ tên thường để ám chỉ cả hóa trị mà kim loại đang mang. Trong đó, đuôi -ic hướng đến hợp chất mà kim loại thể hiện mức hóa trị cao, còn đuôi -ous hướng đến hợp chất mà kim loại thể hiện mức hóa trị thấp.

Rất hay:  Cách hack mật khẩu pass wifi cho máy tính Laptop - Pgdtaygiang.edu

KIM LOẠI

TÊN GỌI

VÍ DỤ

Iron (Fe)

Fe (II): ferrous – /ˈferəs/ – /phe-rớs/

FeO: iron (II) oxide – /ai-ần (tuu) óoc-xai-đ/

ferrous oxide – /phe-rớs óoc-xai-đ/

Fe (III): ferric – / ˈferik/ – /phe-rik/

Fe2O3: iron (III) oxide – /ai-ần (thri) óoc-xai-đ/

ferric oxide – /phe-rik óoc-xai-đ/

Copper (Cu)

Cu (I): cuprous – /ˈkyü-prəs/ – /kiu-prợs/

Cu2O: copper (I) oxide – /cóop-pờ (woăn) óoc-xai-đ/

cuprous oxide – /kiu-prợs óoc-xai-đ/

Cu (II): cupric – /ˈkyü-prik/ – /kiu-prik/

CuO: copper (II) oxide – /cóop-pờ (tuu) óoc-xai-đ/

cupric oxide – /kiu-prik óoc-xai-đ/

Chromium (Cr)

Cr (II): chromous – /ˈkrəʊməs/ – /‘krâu-mợs/

CrO: chromium (II) oxide – /‘krâu-mi-ầm (tuu) óoc-xai-đ/

chromous oxide – /‘krâu-mợs óoc-xai-đ/

Cr (III): chromic – /ˈkrəʊmik/ – /‘krâu-mik/

Cr2O3: chromium (III) oxide – /‘krâu-mi-ầm (thri) óoc-xai-đ/

chromic oxide – /‘krâu-mik óoc-xai-đ/

Đối với oxide của phi kim (hoặc acidic oxide – oxit axit của kim loại):

CÁCH 1: Tên phi kim + (Hóa trị) + Oxide

CÁCH 2: Số lượng nguyên tử + Tên nguyên tố + Số lượng nguyên tử Oxygen + Oxide

Lưu ý: Số lượng nguyên tử/ nhóm nguyên tử được quy ước là mono /mô-nầu/, di /đai/, tri /trai/, tetra /tét-trờ/, penta /pen-tờ/,…

Theo quy tắc giản lược nguyên âm: mono-oxide = monoxide, penta-oxide = pentoxide.

Ví dụ: SO2: sulfur (IV) oxide – /sâu-phờ (phor) óoc-xai-đ/ hay sulfur dioxide – /sâu-phờ đai-óoc-xai-đ/

CO: carbon (II) oxide – /ka-bần (tuu) óoc-xai-đ/ hay carbon monoxide – /ka-bần mô-nâu-xai-đ/

P2O5: phosphorus (V) oxide – /phoos-phờ-rợs (phai) óoc-xai-đ/ hay diphosphorus pentoxide – /đai-phoos-phờ-rợs pen-tờ-xai-đ/

CrO3: chromium (VI) oxide – /krâu-mi-um (sik) óoc-xai-đ/ hay chromium trioxide – /krâu-mi-um trai-óoc-xai-đ/

2. BASE (BAZƠ)

– “base” – /beɪs/ – /bêi-s/

– “hydroxide” – /haɪˈdrɒksaɪd/ hay /haɪˈdrɑːksaɪd/ – /’hai-đrooc-xai-đ/

– Cách gọi tên:

TÊN KIM LOẠI + (HÓA TRỊ) + HYDROXIDE

Ví dụ:

Ba(OH)2: barium hydroxide – /be-rì-ầm hai-đrooc-xai-đ/

Fe(OH)3: iron (III) hydroxide – /ai-ần (thri) hai-đrooc-xai-đ/ hay ferric hydroxide – /phe-rik hai-đrooc-xai-đ/

Fe(OH)2: iron (II) hydroxide – /ai-ần (tuu) hai-đrooc-xai-đ/ hay ferrous hydroxide – /phe-rợs hai-đrooc-xai-đ/

Rất hay:  Cách tìm và kết bạn Zalo với người đã chặn kết bạn qua số điện thoại

3. ACID (AXIT)

– “Acid” – /ˈæsɪd/ – /e-xiđ/ hoặc

– Một số loại acid vô cơ tiêu biểu sẽ được gọi tên qua bảng sau:

CÔNG THỨC HÓA HỌC

TÊN GỌI

PHIÊN ÂM

DIỄN GIẢI PHIÊN ÂM

HCl

(HX)

Hydrochloric acid

(Hydrohalic acid)

/ˌhaɪdrəˌklɒrɪk ˈæsɪd/

/ˌhaɪdrəˌklɔːrɪk ˈæsɪd/

/hai-đrờ-klo-rik e-xiđ/

H2SO4

Sulfuric acid

/sʌlˌfjʊərɪk ˈæsɪd/

/sʌlˌfjʊrɪk ˈæsɪd/

/sâu-phiơ-rik e-xiđ/

H2SO3

Sulfurous acid

Sulphurous acid

/ˈsʌlfərəs ˈæsɪd/

/sâu-phơ-rợs e-xiđ/

HNO3

Nitric acid

/ˌnaɪtrɪk ˈæsɪd/

/nai-trik e-xiđ/

H3PO4

Phosphoric acid

/fɒsˌfɒrɪk ˈæsɪd/

/fɑːsˌfɔːrɪk ˈæsɪd/

/phoos-phò-rik e-xiđ/

CO2 + H2O (H2CO3)

Carbonic acid

/kɑːˌbɒnɪk ˈæsɪd/

/kɑːrˌbɑːnɪk ˈæsɪd/

/ka-bà-nik e-xiđ/

4. MUỐI VÀ MỘT SỐ HỢP CHẤT CỘNG HÓA TRỊ KHÁC

[Tên nguyên tố đứng đầu Ammonium (NH4) /əˈməʊniəm/ + Tên gốc muối

Tên gốc muối gồm:

+ Gốc không chứa oxygen → Đuôi ide /aid/

+ Gốc chứa oxgen, hóa trị thấp → đuôi ite /aɪt/

+ Gốc chứa oxygen, hóa trị cao → Đuôi ate /eɪt/

– Dưới đây là một số gốc muối tiêu biểu và ví dụ đi kèm:

GỐC MUỐI

TÊN GỐC

PHIÊN ÂM

VÍ DỤ

F

-fluoride

/ˈflɔːraɪd/

/ˈflʊəraɪd/

/ˈflʊraɪd/

NaF: sodium fluoride /sâu-đì-ầm flo-rai-đ/

SF6: sulfur hexafluoride /sâu-phờ hek-xờ flo-rai-đ/

Cl

-chloride

/ˈklɔːraɪd/

CuCl2: copper (II) chloride /kop-pờ (tuu) klo-rai-đ/

cupric chloride /kyu-prik klo-rai-đ/

HCl(gas): hydrogen chloride /hai-đrờ-zần klo-rai-đ/

Br

-bromide

/ˈbrəʊmaɪd/

FeBr3: iron (III) bromide /ai-ần brâu-mai-đ/

ferric bromide /phe-rik brâu-mai-đ/

I

-iodide

/ˈaɪədaɪd/

AgI: silver iodide /siu-vờ ai-ợt-đai-đ/

S

-sulfide

/ˈsʌlfaɪd/

PbS: lead sulfide /li-đ sâu-phai-đ/

C

-carbide

/ˈkɑːbaɪd/

Al4C3: aluminium carbide /a-lờ-mi-ni-ầm ka-bai-đ/

N

-nitride

/ˈnaɪtraɪd/

Li3N: lithium nitride /lit-thi-ầm nai-trai-đ/

P

-phosphide

/ˈfɒsfaɪd/

/ˈfɑːsfaɪd/

Zn3P2: zinc phosphide /zin-k phoos-phai-đ/

CN

-cyanide

/ˈsaɪənaɪd/

KCN: potassium cyanide /pờ-tes-zi-ầm sai-ờ-nai-đ/

SO4

-sulfate

/ˈsʌlfeɪt/

Na2SO4: sodium sulfate /sâu-đì-ầm sâu-phây-t/

HSO4

-hydrogen sulfate

-bisulfate

/ˈhaɪdrədʒən sʌlfeɪt/

/baɪˈsʌlfeɪt/

KHSO4: potassium hydrogen sulfate /pờ-tes-zi-ầm hai-đrờ-zần sâu-phây-t/

potassium bisulfate /pờ-tes-zi-ầm bai-sâu-phây-t/

SO3

-sulfite

/ˈsʌlfaɪt/

CaSO3: calcium sulfite /kel-si-ầm sâu-phai-t/

NO3

-nitrate

/ˈnaɪtreɪt/

AgNO3: silver nitrate /siu-vờ nai-trây-t/

NO2

-nitrite

/ˈnaɪtraɪt/

NaNO2: sodium nitrite /sâu-đì-ầm nai-trai-t/

MnO4

-permanganate

/pəˈmæŋɡəˌneɪt/

KMnO4: potassium permanganate /pờ-tes-zi-ầm pờ-men-gờ-nây-t/

CO3

-carbonate

/ˈkɑːbənət/

MgCO3: magnesium carbonate /mẹg-ni-zi-ầm ka-bờ-nợt/

HCO3

-hydrogen carbonate

-bicarbonate

/ˈhaɪdrədʒən ˈkɑːbənət/

/baɪˈ ˈkɑːbənət/

Ba(HCO3)2: barium hydrogen carbonate /be-ri-ầm hai-đrờ-zần ka-bờ-nợt/

barium bicarbonate /be-ri-ầm bai-ka-bờ-nợt/

PO4

-phosphate

/ˈfɒsfeɪt/

/ˈfɑːsfeɪt/

Ag3PO4: silver phosphate /siu-vờ phoos-phây-t/

HPO4

-hydrogen phosphate

/ˈhaɪdrədʒən ˈfɒsfeɪt/

(NH4)2HPO4: ammonium hydrogen phosphate

/ờ-mâu-nì-ầm hai-đrờ-zần phoos-phây-t/

H2PO4

-dihydrogen phosphate

/dai ˈhaɪdrədʒən ˈfɒsfeɪt/

Ca(H2PO4)2: calcium dihydrogen phosphate

/kel-si-ầm đài-hai-đrờ-zần phoos-phây-t/

(Sưu tầm)