Quá trình học tập luôn đòi hỏi sự kiên trì, nhẫn nại, và khả năng chịu khó tìm tòi kiến thức mới. Học tiếng Trung cũng vậy, do đây là ngôn ngữ khó học nên cần bạn phải dành nhiều hơn trong việc học tập tiếng Trung. Vì thế, nếu bạn đã chọn theo đuổi con đường học tiếng Trung thì hãy cùng trung tâm Ngoại ngữ Hà Nội tìm hiểu các cách học tiếng Trung hiệu quả sau đây nhé.
Lựa chọn giáo trình học tiếng Trung
Trên thị trường giáo trình giảng dạy tiếng Trung hiện nay có rất nhiều đầu sách hướng dẫn dạy và học. Nhưng chỉ có một vài giáo trình uy tín, chất lượng và được đại đa số thầy cô chọn lựa để giảng dạy. Bạn cần tìm hiểu và chọn ra giáo trình phù hợp với mục đích và trình độ của bạn. Chọn giáo trình học tiếng Trung là bước đầu tiên để giúp bạn học tiếng Trung hiệu quả.
Đầu tiên là bộ sách Giáo trình Hán Ngữ. Bộ sách có tổng cộng 6 cuốn, với trình độ từ cơ bản đến nâng cao. Bộ sách này được chọn là giáo trình giảng dạy tại nhiều trường đại học và các trung tâm ngoại ngữ. Tại mỗi bài học đều có từ vựng được minh họa cùng với ngữ pháp đi kèm, giúp người học nắm vững được nghĩa của chữ và cấu trúc ngữ pháp cũng như ngữ cảnh sử dụng câu. Các kiến thức trong bộ sách này sẽ giúp bạn tự học tiếng Trung hiệu quả vì các nội dung bài giảng có cấp độ tăng dần từ cơ bản đến nâng cao.
Các bạn có mục đích luyện thi HSK thì bộ giáo trình HSK sau đây là một trợ thủ đắc lực. Bộ giáo trình HSK gồm có 6 cuốn tương đương với 6 cấp độ của kỳ thi HSK.
Nội dung tại mỗi bài học gồm có bài khóa, từ mới, ngữ pháp, chú ý và phần bài tập bổ sung. Ngoài ra, bộ sách còn có 1 sách bài tập đi kèm, được thiết kế như một đề thi ngắn gọn nhưng có đủ các phần của bài thi. Do đó mà bộ sách HSK được rất nhiều chuyên gia và các giáo viên giàu kinh nghiệm khuyên dùng để học và luyện thi lấy chứng chỉ HSK.
Bên cạnh bộ giáo trình HSK thì có thêm 1 bộ sách cũng khá hay, giúp bạn vừa có thể tự học tiếng Trung vừa tự luyện thi HSK tại nhà. Đó là bộ giáo trình Msutong của nhà xuất bản Đại học Ngôn ngữ Bắc Kinh. Bộ sách này có nội dung theo sát với cấu trúc đề thi HSK. Bên cạnh đó, mỗi bài học trong bộ sách được biên soạn tương ứng với một chủ đề giao tiếp gần gũi, thực tế, giúp bạn rèn luyện giao tiếp nhiều hơn. Tuy bộ sách này mới ra mắt gần đây nhưng đã nhận được khá nhiều đánh giá tích cực từ chính các chuyên gia và giáo viên.
Với những bạn đã có chút kiến thức về tiếng Trung thì bộ sách Hán ngữ BOYA sẽ bổ trợ thêm nhiều kiến thức cho bạn. Nếu bạn muốn việc tự học tiếng Trung hiệu quả thì không thể thiếu bộ sách này. Bộ sách này bao gồm 2 cấp độ: sơ cấp gồm 2 cuốn và trung cấp gồm 4 cuốn. Mỗi bài học đều được thiết kế nội dung gồm: bài khóa, từ vựng, ngữ âm, ngữ pháp và bài tập. So sánh nội dung bài học với cuốn Giáo trình Hán ngữ thì lượng kiến thức của BOYA nhiều hơn và nặng hơn. Bộ sách BOYA này sẽ giúp bạn học tiếng Trung đạt được hiệu quả cao hơn trong việc học tiếng Trung.
Các bước học tiếng Trung hiệu quả
Sau khi bạn đã chọn được bộ giáo trình phù hợp rồi thì hãy tham khảo các bước học tiếng Trung hiệu quả sau đây để có cách tự học tiếng Trung hiệu quả.
Học phát âm cùng bảng chữ cái phiên âm Pinyin
Bảng chữ cái Pinyin dùng để hỗ trợ người mới học khi tra từ điển, từ đó giúp bạn đọc đúng từ hơn. Khi bạn mới bắt đầu học tiếng Trung, hãy cố gắng nắm rõ các quy tắc và đọc thành thạo bảng chữ cái Pinyin này. Đây là yêu cầu cần thiết để giúp bạn học phát âm tiếng Trung đúng chuẩn.
Pinyin được cấu tạo từ: thanh mẫu (phụ âm) + vận mẫu (nguyên âm) + thanh điệu.
Vì thế, bạn cần nhớ thuộc lòng 23 thanh mẫu, 6 vận mẫu và 4 thanh điệu để từ đó khi nhìn vào phiên âm bạn sẽ hình dung ra cách phát âm chính xác của từ đó.
Khi viết, phiên âm Pinyin sẽ được viết bên phải chữ Trung như sau: 北京 (Bắc Kinh): / Běijīng /, 机场 (Sân bay): / jīchǎng /, 说 (Nói): Shuō.
Khi luyện phát âm, bên cạnh việc nhìn vào phiên âm trong sách vở thì bạn còn có thể học phát âm qua các app học tiếng Trung. Tại các app có phần đọc phát âm theo giọng bản xứ, bạn sẽ vừa kiểm tra được phần viết phiên âm vừa nghe được giọng phát âm chuẩn. Nhờ đó, bạn có thể cải thiện kỹ năng nói hay ôn luyện HSK nhanh chóng.
Học bộ thủ tiếng Trung
Hiện nay có 214 bộ thủ, được chia thành 17 nhóm nhỏ. Một chữ tiếng Trung có thể được cấu thành từ 1 bộ thủ hoặc nhiều bộ thủ.
Trong một chữ, vị trí của bộ thủ không nằm nhất định một vị trí mà sẽ tùy vào mỗi chữ mà vị trí thay đổi, ví dụ như sau:
- 国 là quốc gồm bộ thủ 囗 (vi) và 玉 (ngọc).
- 期 là kì :gồm bộ thủ 月 (nguyệt) và 其 (kì).
- 凷 là khối gồm bộ thủ 凵 (khảm) và 土 (thổ).
Trong từ điển chữ Hán, các chữ được phân loại theo nhóm của bộ thủ. Cách học hiệu quả là hãy tách chữ ra thành các bộ thủ riêng biệt, học ý nghĩa của từng bộ thủ đó.
Cuối cùng là tìm ra mối liên kết của các bộ thủ với nhau để tạo nên nghĩa của chữ. Khi đó bạn sẽ vừa thuộc được bộ thủ, vừa thuộc được nghĩa của chữ, quá trình tra từ điển cũng sẽ nhanh hơn gấp nhiều lần
Do bộ thủ có tính tượng hình nên bạn có thể dùng hình ảnh sự vật để liên tưởng trong lúc học. Không chỉ vậy, bạn có thể tự sáng tạo các flashcard để tăng sự sinh động, hứng thú khi học bộ thủ tiếng Trung.
Học cách viết chữ tiếng Trung hiệu quả
Đầu tiên bạn cần nắm vững các quy tắc viết chữ:
- Ngang trước sổ sau.
- Phẩy trước mác sau.
- Trên trước dưới sau.
- Trái trước phải sau.
- Ngoài trước trong sau.
- Vào trước đóng sau.
- Giữa trước hai bên sau (Khi chữ có 2 bên đối xứng).
Bạn hãy tập luyện viết mỗi ngày bằng cách tìm mua một vài cuốn sách luyện viết chữ Hán và bắt đầu luyện viết từ các chữ có ít nét và đơn giản. Khi đó kỹ năng ghi chép tiếng Trung của bạn sẽ đạt hiệu quả cao với phương pháp này. Việc bạn có cách ghi chép hiệu quả bằng tiếng Trung sẽ giúp việc ôn lại kiến thức dễ dàng hơn do có logic ngay từ đầu.
Học ngữ pháp hiệu quả
Cách học ngữ pháp tiếng Trung hiệu quả là bước đầu tiên cần bạn nắm các định nghĩa của 8 thành phần cấu tạo nên câu của tiếng Trung.
- Chủ ngữ: chủ sự việc, sự vật của câu.
- Vị ngữ: phần miêu tả cho chủ ngữ được nói trong câu.
- Tân ngữ: chỉ đối tượng bị tác động bởi chủ ngữ.
- Định ngữ: bổ nghĩa cho danh từ hoặc cụm danh từ.
- Trạng ngữ: bổ nghĩa cho cụm chủ vị của câu.
- Bổ ngữ: bổ sung ý nghĩa cho thành phần trong câu.
- Động ngữ: là cụm từ tự do, có thể làm thành tố trung tâm.
- Trung tâm ngữ: là đối tượng chính được nhắc đến trong câu, thường đứng sau 的 và được định ngữ bổ nghĩa.
Ngoài ra, trong ngữ pháp tiếng Trung còn có điểm cần lưu ý, đó là từ loại. Từ loại được chia thành 10 thực từ và 4 hư từ.
Ngoài cách học qua các giáo trình dạy tiếng Trung thì bạn nên tìm đọc thêm các sách báo, truyện, bài tiểu luận để học và thực hành viết câu. Đây là một kinh nghiệm nhất định phải áp dụng để giúp cho việc học ngữ pháp tiếng Trung ngày một hiệu quả. Bước đầu tiên vẫn là chọn viết câu ngắn, đơn giản, mỗi ngày tập đặt một câu viết về một chủ đề hay một dạng câu, sau đó khi đã quen thì bạn viết một đoạn văn ngắn hay viết nhật ký. Bạn cũng nên tham gia vào các diễn đàn online trao đổi về tiếng Trung để học cách viết câu qua các cuộc trò chuyện bằng tin nhắn, bình luận về chủ đề của diễn đàn.
Luyện tập 4 kỹ năng nghe – nói – đọc – viết hiệu quả
Để đạt được độ lưu loát, thành thạo tiếng Trung như người bản xứ thì yêu cầu bạn phải giỏi toàn diện 4 kỹ năng nghe – nói – đọc – viết. Sau đây là các cách luyện học 4 kỹ năng này để giúp bạn đạt được hiệu quả tốt nhất trong việc học tiếng Trung.
Hãy luôn tư duy, ghi chép và ứng xử tiếng Trung trong các tình huống xảy ra hàng ngày. Khi bạn có thói quen này thì việc luyện 4 kỹ năng kia sẽ nhanh chóng thành thạo.
Luyện nghe tiếng Trung hiệu quả
Ban đầu, khi mới tập luyện kỹ năng nghe, bạn nên bắt đầu tập nghe từ những đĩa CD đi kèm của giáo trình học tiếng Trung. Bên cạnh đó, bạn có thể kết hợp luyện nghe tiếng Trung trên Youtube về các chủ đề thời sự, giải trí, giao tiếp thường ngày.
Cách nghe tiếng Trung hiệu quả cho người mới bắt đầu là bạn cần chọn nghe các nội dung đơn giản trước, người nói cần phát âm chậm, rõ ràng. Sau khi đã nghe quen thì bạn tăng dần cấp độ lên qua việc làm quen với khẩu ngữ và giọng địa phương qua cách xem phim, nghe bản tin.
Luyện giao tiếp tiếng Trung hiệu quả
Cách học tiếng Trung giao tiếp hiệu quả là:
- Tập cho não tư duy bằng bằng tiếng Trung. Bạn hãy tập thói quen suy nghĩ, phản xạ bằng tiếng Trung thay vì suy nghĩ theo lối tiếng Việt rồi dịch qua tiếng Trung.
- Tự độc thoại với chính mình qua gương. Cách này vừa giúp bạn tập khẩu hình phát âm cho đúng vừa giúp bạn tập nói lưu loát ngay tại nhà. Khi tự độc thoại trước gương, bạn sẽ cảm thấy thoải mái như đang nói chuyện với một người bạn.
- Học giao tiếp bằng các từ lóng, cụm từ, thành ngữ. Với mẹo này sẽ giúp bạn nghe hiểu được cách người bản địa nói, qua đó bạn sẽ bổ sung được các kiến thức cho việc giao tiếp của bản thân để giống với người bản địa.
- Tham gia các câu lạc bộ tiếng Trung. Tại đây, bạn được trao đổi các kiến thức học tiếng Trung và được giao tiếp trực tiếp với rất nhiều người, từ người Việt đến người Trung Quốc và cả người đến từ nhiều quốc gia khác. Bạn sẽ được luyện nghe nhiều giọng nói tiếng Trung, được luyện giao tiếp tiếng Trung với rất nhiều chủ đề khác nhau, và khi vấn đề giao tiếp tiếng Trung sẽ được cải thiện rõ rệt.
Luyện đọc tiếng Trung hiệu quả
Tiếng Trung có hệ thống chữ cái phức tạp. Vì thế, việc đọc hiểu là một trong những phần khó khăn nhất đối với rất người học tiếng Trung nhưng không phải là không thể vượt qua. Áp dụng các bước sau đây thì bạn sẽ luyện được kỹ năng đọc tiếng Trung trôi chảy, dễ dàng.
Đầu tiên là cần đọc phiên âm Pinyin thành thạo. Hãy dùng từ 15’ đến 20’ mỗi ngày để học bảng Pinyin, tập đọc lưu loát phiên âm, bạn có thể tự làm các flashcards về từ vựng để tạo niềm hứng thú khi học.
Khi bạn đã đọc phiên âm nhuần nhuyễn rồi thì sẽ chuyển qua đọc các văn bản bằng chữ tiếng Trung như các sách, truyện ngắn, bài báo, tạp chí, bài viết trên website Trung Quốc. Bạn cần tạo một không gian yêu thích để có sự thoải mái nhất trong lúc ngồi đọc sách, điều này rất có lợi cho việc học của bạn, sẽ rất nhanh tiến bộ. Bên cạnh đó, bạn nên nhớ bắt đầu từ các bài đọc đơn giản nhé.
Luyện viết tiếng Trung hiệu quả
Hán tự được cấu tạo từ nhiều nét do đó hãy tập viết mỗi ngày để vừa thuộc nét chữ, vừa có nét chữ đẹp. Bạn nên kết hợp học bộ thủ cùng với học viết. Những bước đầu tiên là chọn bộ thủ 1 nét và tập viết theo, rồi tăng dần cấp độ.
Bạn cũng cần có một vài cuốn tập chuyên tập luyện viết chữ Trung để tự học tại nhà. Ngoài luyện viết trên sách vở, bạn cũng có thể tìm mua các ứng dụng học tiếng Trung trên điện thoại để tập luyện viết chữ.
Bạn có thể tham khảo cách ghi chép tiếng Trung hiệu quả sau đây: mỗi ngày bạn chọn 5 đến 10 chữ trong bộ thủ rồi viết chữ đó ra giấy kèm theo kế bên là phiên âm để tập đọc phát âm, viết lặp đi lặp lại mỗi chữ từ 10 đến 20 lần. Sau khi đã nhớ được các nét viết của chữ, thì chuyển qua học cụm từ, vẫn áp dụng cách ghi chép 1 cụm từ kèm theo 1 câu ngữ pháp, việc này giúp bạn tập viết câu lưu loát.
Chia sẻ kinh nghiệm tự học tiếng Trung hiệu quả
Sau đây là chia sẻ cách học tiếng Trung hiệu quả của giảng viên dạy tiếng Trung tại trung tâm Ngoại ngữ Hà Nội:
Còn đối với bạn Nguyễn Thiên Ngân, là thủ khoa đầu vào của trường Đại học Sư phạm TP.HCM (niên khóa 2018-2022, khoa Sư phạm tiếng Trung) thì có một số chia sẻ cách tự học tiếng Trung hiệu quả sau đây:
“Mỗi ngày em đều luyện viết, một là để nhớ chữ, hai là rèn chữ cho nét chữ đẹp hơn. Nhưng do có ít thời gian nên mỗi ngày em chỉ luyện viết tầm nửa tiếng. Thói quen này được em duy trì đến bây giờ.
Bên cạnh đó, em cũng nghe nhạc, xem phim và chương trình giải trí Trung Quốc. Vừa để thư giãn, vừa để luyện nghe và phát âm. Ban đầu em xem có phụ đề tiếng Việt nhưng sau một thời gian thì không cần nữa. Em sẽ dựa vào ngữ cảnh và phụ đề tiếng Trung là có thể nghe hiểu. Cách luyện nghe tiếng Trung hiệu quả của em là đây.
Trên lớp học, em đều sử dụng tiếng Trung để giao tiếp, luyện phản xạ. Thỉnh thoảng em tham gia sinh hoạt tại Saigon Mandarin Club để luyện nghe nói và nâng cao kỹ năng giao tiếp để giống với người Trung Quốc. Đây là cách luyện giao tiếp hiệu quả của em. Còn để học ngữ pháp đạt hiệu quả tốt thì em sẽ tìm mua sách tiếng Trung hoặc lên mạng để tìm các đoạn văn hay để đọc hiểu. Khi gặp chữ không biết thì em mở từ điển để tra nghĩa. Lượng từ vựng từ đó cũng tăng lên rất nhanh, cách viết câu cũng được mượt mà hơn. Cách ghi chép tiếng Trung hiệu quả của em là khi học 1 chữ mới, em viết chữ ra giấy, sau đó sẽ tìm các cụm danh từ, động từ, tính từ có liên quan để học kèm theo, sau đó là tập viết câu.”
Hy vọng với những chia sẻ về cách học cũng như kinh nghiệm học tiếng Trung hiệu quả của bài viết này sẽ giúp bạn nhanh chóng chinh phục được bộ môn tiếng Trung và đạt được các mục tiêu, kế hoạch đã đề ra. Chúc bạn thành công.