Cách kích sữa sau sinh cho mẹ bị ít sữa, mất sữa làm sao để sữa về nhiều cho con bú luôn là mối quan tâm của nhiều bà mẹ. Sữa mẹ chứa nhiều kháng thể và dưỡng chất tốt cho sự phát triển của trẻ, do đó, cho con bú mẹ luôn được chuyên gia khuyến khích. Nếu mẹ ít sữa đừng quá lo, hãy tham khảo các cách kích sữa đúng cách cho mẹ bị ít sữa, mất sữa đơn giản nhưng hiệu quả trong bài viết sau.
Nguyên nhân khiến mẹ ít sữa, mất sữa sau sinh
Lo lắng về nguồn sữa luôn là mối quan tâm phổ biến nhất của các bậc cha mẹ đang cho con bú và là một trong những lý do hàng đầu khiến trẻ bỏ bú hoàn toàn (1, 2). Có rất nhiều nguyên nhân gây ít/ hoặc mất sữa sau sinh, vì vậy, để “điều trị” triệt để tình trạng này mẹ cần biết nguyên nhân. Bên dưới là “danh sách” các nguyên nhân khiến mẹ không đủ sữa cho con bú, hãy xem mình rơi vào trường hợp nào và tìm cách cải thiện nhé!
- Chế độ dinh dưỡng nghèo nàn, kiêng khem quá mức: Dinh dưỡng là một trong những yếu tố quan trọng tác động đến chất và lượng sữa mẹ. Cơ thể nếu được cung cấp đầy đủ dưỡng chất sẽ nhanh hồi phục, đồng thời tác động tích cực đến quá trình tiết sữa. Bên cạnh đó, nếu vô tình ăn một số thực phẩm/ thức uống ảnh hưởng đến quá trình tiết sữa mẹ như: bạc hà, mùi tây, lá lốt, uống rượu bia, các loại gia vị… cũng khiến cơ thể mẹ giảm tiết sữa.
- Không uống đủ lượng nước cơ thể cần: Mỗi ngày mẹ sau sinh cần uống khoảng 2 – 3 lít nước bao gồm nước lọc, nước canh, súp, nước ép trái cây tươi… Nếu lượng nước bổ sung cho cơ thể thiếu cũng sẽ khiến mẹ ít/ không đủ sữa cho con bú.
- Tinh thần luôn căng thẳng, stress: Đây cũng là một trong những nguyên nhân chủ yếu gây nên tình trạng ít/ hoặc thậm chí mất sữa. Bởi sự tiết sữa của cơ thể mẹ chịu ảnh hưởng bởi prolacin và oxytocin – 2 hormone quan trọng. Do đó, nếu mẹ luôn rơi vào trạng thái căng thẳng, 2 hormone này sẽ suy giảm và lâu dần gây mất sữa. (3)
- Trẻ bú sữa công thức sớm: Cho con bú mẹ thường xuyên sẽ kích thích tuyến sữa hoạt động hiệu quả từ đó tăng tiết sữa nhiều hơn. Nếu mẹ cho trẻ bú sữa công thức sớm và thường xuyên sẽ khiến trẻ lười/ bỏ/ hoặc bú rất ít. Tình trạng này nếu không cải thiện cũng là nguyên nhân dẫn đến mất/ ít sữa.
- Mẹ mắc các bệnh liên quan đến tuyến vú, bị sót nhau, bị rối loạn nội tiết tố, thiếu máu, sinh non sinh mổ…: Những vấn đề này không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe thể chất, quá trình hồi phục của cơ thể mà còn ảnh hưởng đến lượng sữa mẹ.
- Ngoài ra, lạm dụng cho trẻ ngậm ti giả để trẻ dễ chịu hơn trong sinh hoạt và ngủ nghỉ hàng ngày cũng góp phần một phần không nhỏ vào việc… không kích thích tuyến sữa hoạt động hiệu quả, mẹ cần lưu ý.
Cách kích sữa sau sinh cho mẹ bị ít sữa, mất sữa đúng cách
Trên là liệt kê một số nguyên nhân chính có thể gây mất/ ít sữa cho con bú. Theo đó, cách kích sữa sau sinh hiệu quả là mẹ nên phòng tránh cũng như tìm cách cải thiện các nguyên nhân/ yếu tố dẫn đến mất sữa, như sau:
1. Kích sữa bằng cách cho con bú trực tiếp càng sớm càng tốt
Sau khi sinh, cơ thể người mẹ đã sẵn sàng cho việc tiết sữa để nuôi con. Vì vậy, hãy cho trẻ bú mẹ càng sớm càng thường xuyên càng tốt. Bú sữa mẹ sớm và thường xuyên sẽ kích thích cơ thể tiết nhiều oxytocin – một trong những loại hormone quan trọng tác động đến quá trình tiết sữa. Thời gian lý tưởng để mẹ cho trẻ bú là cách 2 giờ so với lần bú trước. (4, 5, 6)
2. Cách kích sữa sau sinh bằng tay: Massage bầu ngực
Phương pháp này giúp kích thích phản xạ xuống sữa, không chỉ là cách kích sữa về nhiều hiệu quả ai cũng có thể tự thực hiện mà còn giúp ngăn ngừa ung thư vú – căn bệnh khá phổ biến hiện nay ở nữ giới, đồng thời hạn chế tình trạng tắc tia sữa.
Cách thực hiện rất đơn giản: Mẹ chuẩn bị một khăn sữa sạch, nhúng vào nước ấm sau đó vắt ráo nước đặt lên ngực và nhẹ nhàng massage theo chiều kim đồng hồ lần lượt từng bên ngực một. Để phương pháp đạt hiệu quả tốt nhất mẹ nên thực hiện trước khi cho trẻ bú, thời gian mỗi lần massage kéo dài khoảng 10 phút/ bên ngực.
3. Cách kích sữa bằng máy hút sữa
Ngoài cho con bú trực tiếp, dùng máy vắt sữa để kích sữa cũng là cách được nhiều mẹ sau sinh áp dụng. Lưu ý, với những mẹ ít sữa khi áp dụng cách này cần phải thật kiên nhẫn, nhất là trong những ngày đầu và nên hút theo cữ để đảm bảo kích thích tuyến sữa tiết ra nhiều nhất. (7, 8)
4. Cách kích sữa về nhiều bằng chế độ ăn uống
Thực hiện chế độ dinh dưỡng khoa học và phù hợp riêng dành cho phụ nữ sau sinh (bao gồm cả sinh mổ và sinh thường) sẽ giúp mẹ nhanh chóng hồi phục sức khỏe để chăm con tốt hơn. Đặc biệt, ăn uống đầy đủ các nhóm chất, đa dạng thực phẩm sẽ giúp nguồn sữa mẹ tăng cả về chất lẫn lượng. (9, 10)
Trẻ được bú nguồn sữa mẹ dinh dưỡng (đầy đủ chất đạm, chất béo, canxi, sắt, kẽm, chất béo, vitamin A, vitamin B, vitamin C…) sẽ nâng cao hệ thống miễn dịch, phát triển toàn diện và tối ưu thể chất lẫn tinh thần. Ngược lại, trẻ sẽ còi cọc chậm lớn, hệ miễn dịch yếu kém dễ mắc bệnh đường tiêu hóa, hô hấp…
5. Tâm lý thoải mái, hạn chế tình trạng căng thẳng, lo lắng
Yếu tố tâm lý trước nay ít được các mẹ chú ý vì cho rằng nó không ảnh hưởng tới việc tiết sữa. Tuy nhiên, những căng thẳng trong quá trình chăm sóc con nhỏ cộng với sự mệt mỏi do sức khỏe chưa hồi phục sau cuộc sinh sẽ khiến hoạt động tiết prolactin – một trong những loại hormone quan trọng ảnh hưởng trực tiếp tới tới quá trình tiết sữa mẹ – của tuyến yên kém hiệu quả.
Vì vậy, để đảm bảo nguồn sữa dồi dào cho con bú mẹ nên dành nhiều thời gian ngủ nghỉ, thư giãn để cơ thể hồi phục trong thời gian sớm nhất có thể. Theo đó, mẹ hãy chia sẻ công việc chăm con với chồng và nhờ sự trợ giúp của người thân nhé! (11, 12, 13)
Kinh nghiệm kích sữa sau sinh mổ
So với sinh thường, những mẹ sinh mổ lượng sữa sẽ về chậm và ít hơn. Do đó, mẹ có thể sẽ cần nhiều thời gian để kích sữa về nhiều và đều đặn hơn, có thể mất từ 1 đến 4 tuần. Dù vậy mẹ không nên quá lo lắng, hãy kiên nhẫn thực hiện các cách kích sữa sau sinh trên.
Quan trọng nhất mẹ cần nhớ là: nên cho trẻ bú mẹ ngay khi có thể (dù có sữa hay không) để trẻ tập bú qua đó kích thích tuyến sữa nhanh chóng… đi vào hoạt động. Song song đó mẹ cần thực hiện massage ngực thường xuyên để thông tia sữa; ăn uống đầy đủ dưỡng chất, uống nhiều nước ấm/ sữa nóng để cơ thể tạo sữa, đồng thời nên dành nhiều thời gian nghỉ ngơi…
Kích sữa trong bao lâu để sữa dồi dào và chất lượng?
Với những mẹ ít sữa, việc áp dụng các cách kích sữa sau sinh để sữa về nhiều cho con bú là điều nên làm để cung cấp đủ sữa cho con bú nhằm đảm bảo sự quá trình tăng trưởng toàn diện. Tuy nhiên, để cách kích sữa sau sinh đạt hiệu quả mẹ nên thực hiện thường xuyên và cần có sự kiên nhẫn.
Tùy theo cơ địa của từng người và tình hình sức khỏe, quá trình hồi phục của cơ thể mà quá trình kích sữa có thể đạt hiệu quả nhanh hoặc chậm. Có mẹ sữa về ngay sau vài ngày áp dụng các cách kích sữa về nhiều, nhưng cũng có những mẹ mất đến 10 ngày, thậm chí từ 1 đến 2 tháng. Vì vậy, thay vì thắc mắc kích sữa trong bao lâu để sữa về nhiều mẹ nên chú trọng chế độ ăn uống, nghỉ ngơi hợp lý nhé!
Lịch kích sữa khoa học, hiệu quả cho mẹ
Để cách kích sữa sau sinh đạt hiệu quả, ngoài áp dụng các cách kích sữa cho mẹ bị mất sữa trên (có thể từng phương pháp hoặc kết hợp tất cả các phương pháp) mẹ nên có kế hoạch kích sữa cụ thể và kiên nhẫn – duy trì thực hiện thường xuyên cho đến khi sữa về nhiều.
Dưới đây là gợi ý lịch kích sữa cơ bản mẹ có thể tham khảo, điều chỉnh cho phù hợp với sinh hoạt của bản thân và áp dụng để đạt được hiệu quả mong muốn:
Lịch kích sữa thời gian đầu
Giai đoạn đầu sữa còn ít/ hoặc thậm chí không có sữa cho con bú nên mẹ cần xây dựng lịch dày một chút, bằng hoặc hơn 8 lần/ ngày, tương đương với khoảng cách 2 – 3 tiếng/lần. Cụ thể theo các mốc thời gian: 6h – 8h – 10h – 12h – 14h – 16h – 18h – 20h – 23h – 1h – 3h – 6h.
Lịch kích sữa khi lượng sữa đã cải thiện
Sau thời gian áp dụng lịch kích sữa khá dày, nếu lượng sữa mẹ đã có sự cải thiện đáng kể, mẹ có thể giảm tần suất kích sữa xuống còn 4 – 5 lần/ngày.
Lịch kích sữa khi sữa đã về đều và ổn định
Giai đoạn này lượng sữa cho con bú đã ổn định, vì vậy, mẹ có thể giảm tần suất kích sữa xuống còn 1 – 2 lần/ngày để duy trì lượng sữa cho con bú.
Những lưu ý khi kích sữa cho mẹ ít sữa, mất sữa
Để đảm bảo sự phát triển toàn diện của trẻ, chuyên gia khuyên nên cho con bú mẹ hoàn trong trong ít nhất 6 tháng đầu đời và lý tưởng nhất đến 2 tuổi. Do đó, làm sao để có đủ sữa cho con bú và đảm bảo nguồn sữa luôn được duy trì ổn định là mong ước của nhiều mẹ.
Ngoài áp dụng các cách kích sữa sau sinh về nhiều nêu trên mẹ cần lưu ý một số vấn đề như: cho trẻ bú ngay sau sinh, duy trì cho trẻ bú mẹ thường xuyên, thực hiện chế độ ăn uống dinh dưỡng – khoa học, uống nhiều nước (90% sữa mẹ là nước), dành nhiều thời gian ngủ nghỉ… để cơ thể có thể đáp ứng được lượng sữa cho con bú nhé!