Điển hình, khoảng tháng 9/2021, Đội Cảnh sát điều tra tội phạm về ma tuý, Công an TP Nha Trang, tỉnh Khánh Hòa đã phát hiện bắt giữ hai vụ tàng trữ, mua bán trái phép chất ma tuý.
Đáng chú ý, qua 2 vụ việc này là cơ quan Công an đã thu giữ hàng chục gói ma tuý được nguỵ trang dưới dạng gói bột thực phẩm hương dâu pha uống.
Qua công tác giám định của Phòng Kỹ thuật hình sự, Công an tỉnh Khánh Hoà thì thành phần chủ yếu trong chất bột này là ma tuý tổng hợp MDMA, được đóng trong loại bao bì bắt mắt có in hình quả dâu, bên ngoài có ghi chữ Crispy Fruit. Trên bao bì gói bột này có in các thành phần thường thấy của loại nước uống trái cây. Tuy nhiên bao bì không ghi thông tin của nhà sản xuất cũng như xuất xứ của sản phẩm. Đây loại ma tuý lần đầu tiên bị Công an TP Nha Trang phát hiện thu giữ.
Theo cơ quan Công an ngoài ma tuý được nguỵ trang dưới dang “nước dâu”, ở một số địa phương trong nước đã phát hiện loại ma tuý dưới dạng “nước xoài”. Những Loại ma túy này được sử dụng pha để uống nên được “ngụy trang” như một loại nước giải khát. Đây là hình thức, thủ đoạn rất mới và những sản phẩm này nếu được tiêu thụ ở các trường học hay các khu vui chơi thì sẽ rất nguy hiểm, gây tác hại khôn lường cho xã hội và khó khăn cho cơ quan chức năng trong phát hiện, ngăn chặn.
Trao đổi về vấn đề này, Thượng tá Bùi Đức Thiêm, Phó trưởng Phòng 5, Cục Cảnh sát điều tra tội phạm về ma túy, Bộ Công an cho biết, ma túy tổng hợp đang tìm đủ mọi cách để tấn công vào người dân nói chung, đặc biệt là người nghiện. Để lôi kéo được một số lượng người nghiện lớn thì ma túy tổng hợp luôn thay đổi về mẫu mã, hình thức, đặc biệt là tác dụng kích thích. Dưới nhiều góc độ khác nhau, ma túy tổng hợp được “núp bóng” ở các đồ ăn, nước uống, các loại thực phẩm chức năng.
Thời gian gần đây, ma túy tổng hợp đã vào Việt Nam bằng một số con đường, đặc biệt là hình thức vận chuyển không chính thức như qua các con đường tiểu ngạch, hàng xách tay, đường hàng không.
Điển hình, khoảng tháng 10, tại tỉnh Quảng Ninh, một học sinh (SN 2006) đến chơi nhà chị họ ở cùng phường và tìm thấy 1 túi có nhiều gói dạng thanh (giống như kẹo dẻo) trong hộp đồ chơi. Do tưởng là kẹo nên cháu đã cầm về và mang kẹo ra mời các bạn cùng ăn. Sau khi ăn, có 10/13 cháu có biểu hiện ngộ độc, phải đưa đi cấp cứu. Sau khi giám định thì những viên kẹo này có chứa chất THC – ma túy cần sa tổng hợp.
Như vậy, đã xuất hiện một số vụ việc các đối tượng vận chuyển ma túy tổng hợp ẩn trong các đồ uống, thực phẩm… từ nước ngoài về. Tuy nhiên, theo Thượng tá Bùi Đức Thiêm, hiện Việt Nam đã và đang kiểm soát ma túy tổng hợp khá chặt chẽ, việc phát hiện ma túy tổng hợp là hàng trôi nổi và các đối tượng mang từ nước ngoài về bằng nhiều con đường khác nhau, nhưng với số lượng không nhiều. Hiện nay, cơ quan quản lý Nhà nước chưa cấp phép cho bất kỳ loại thực phẩm chức năng nào có hoạt chất là ma túy.
Để người dân nhận biết được loại đồ uống, thực phẩm có chứa ma túy, Thượng tá Bùi Đức Thiêm cho hay: “Những đồ ăn, thức uống được cấp phép của cơ quan chức năng, thì đó là những mặt hàng đã được kiểm soát. Còn các loại bánh, kẹo,… là những đồ ăn hàng ngày, thì thực tế chúng tôi cũng chưa phát hiện được vụ việc các đối tượng đưa ma túy vào các loại này”. Đối với các loại thực phẩm, đồ uống có nguồn gốc không rõ ràng, trôi nổi trên thị trường, được đưa từ nước ngoài về người dân sử dụng phải hết sức cảnh giác. Người lớn cần tuyên truyền cho các cháu nhỏ khi sử dụng các đồ ăn, thức uống lạ và không sử dụng nếu không biết nguồn gốc, nơi cấp phép của các loại thực phẩm này.
Cục Cảnh sát điều tra tội phạm về ma túy đã phối hợp với các đơn vị chức năng để phòng ngừa, ngăn chặn ma túy tổng hợp thẩm lậu vào Việt Nam núp bóng dưới các mặt hàng thực phẩm, đồ uống. Trong đó, đặc biệt là các cơ quan chức năng của Bộ Y tế như Cục An toàn thực phẩm và các đơn vị khác mà quản lý chuyên ngành về lĩnh vực này. Đặc biệt, thông qua các cơ quan quản lý Nhà nước đã có những điều chỉnh ngăn chặn bằng các qui định của pháp luật, như: Luật Phòng, chống ma túy năm 2021, sẽ có hiệu lực từ ngày 1/1/2022 đã qui định rất rõ, rất chi tiết, cụ thể đối với từng chuyên ngành về công tác phòng, chống tội phạm về ma túy.
Các Bộ như: Y tế, Công thương, Nông nghiệp và Phát triển nông thôn; các bộ chuyên ngành khác như Bộ Quốc phòng, Bộ Tài chính, các đơn vị liên quan đều có chức năng, nhiệm vụ cụ thể về công tác phòng, chống ma túy; Hải quan cũng là đơn vị kiểm soát các mặt hàng từ bên ngoài vào Việt Nam. Sự phối hợp giữa các đơn vị đã được giao nhiệm vụ rõ ràng và đều có sự trao đổi hướng dẫn về mặt nghiệp vụ của các lực lượng để phòng ngừa tội phạm ma túy từ xa.
Thời gian tới, để đấu tranh có hiệu quả với các loại ma túy nói chung và ma túy tổng hợp nói riêng, Thượng tá Bùi Đức Thiêm đề nghị, điều đầu tiên là phải làm tốt công tác tuyên truyền. Báo chí là một kênh thông tin rất có hiệu quả trong công tác tuyên truyền về tác hại của ma túy. Thời gian qua, qua kênh báo chí, đã tuyên truyền rất tốt đến người dân, đặc biệt các cháu học sinh, sinh viên, để các cháu thấy được ma túy tổng hợp luôn núp bóng ở rất nhiều dạng thực phẩm, đồ ăn khác nhau. Khi sử dụng một chất nào đó, phải là những người tiêu dùng thông thái. Người dân cần sử dụng những thực phẩm, đồ uống được cơ quan chức năng cấp phép, nên có sự lựa chọn, sự tham vấn với cơ quan chức năng, không nên đưa bất kỳ chất nào chưa được cấp phép hoặc chất lạ vào trong cơ thể vì điều này là không tốt, ảnh hưởng đến sức khỏe…
“Các đối tượng tội phạm về ma túy đang lợi dụng việc trên để đưa nhiều chất ma túy vào đồ ăn, thức uống như vậy”- Thượng tá Bùi Đức Thiêm nhấn mạnh. Qua đó, việc tích cực tuyên truyền của báo chí, người dân sẽ có được thông tin hữu ích và có được nhận thức tốt hơn đối với công tác phòng ngừa tội phạm về ma túy nói chung và ma túy tổng hợp nói riêng.