Rượu là một thức uống quá đỗi quen thuộc trong cuộc sống của chúng ta hàng ngày, nhất là trên các bàn tiệc thì đều không thể thiếu. Nó là kết quả của quá trình lên men ngô, khoai, sắn, nho,…Vậy độ rượu là gì? Công thức tính độ rượu ra sao? Để biết được câu trả lời chính xác nhất, hãy cùng LabVIETCHEM tìm hiểu nội dung bài viết dưới đây nhé.
Độ rượu là gì?
Độ rượu là gì? Công thức tính độ rượu như thế nào?
Độ rượu là số ml rượu nguyên chất trong 100 ml hỗn hợp rượu với nước hay nó chính là nồng độ tương đối của cồn trong dung dịch. Ngoài ra, còn có một khái niệm khác cho độ rượu. Đó chính là tỷ lệ phần trăm của cồn so với dung môi, tính cho lít – thể tích chứ không phải khối lượng.
Ví dụ: Trong 100 ml hỗn hợp rượu và nước của rượu 45 độ thì sẽ có 45 ml rượu và 55 ml nước.
Công thức tính độ rượu:
Đr = Vr / Vhh x 100
Trong đó:
- Đr là độ rượu (độ)
- Vr là thể tích rượu etylic (ml)
- Vhh là thể tích của hỗn hợp rượu và nước (ml)
– Công thức tính độ rượu hoàn chỉnh là độ rượu = 100 %.
– Độ rượu càng lớn thì dung dịch rượu etylic càng chứa nhiều cồn.
Dụng cụ đo độ rượu được sử dụng phổ biến hiện nay
1. Cồn kế
Cồn kế hay rượu kế, tửu kế là dụng cụ đo độ rượu được sử dụng từ rất lâu đời. Chúng hoạt động dựa trên nguyên lý tỷ trọng của nước càng cao thì độ cồn trong dung dịch càng thấp. Độ chìm của cồn kế trong dung dịch sẽ cho người sử dụng biết được nồng độ cồn của dung dịch đó.
Cấu tạo của cồn kế thủy tinh
Cấu tạo của cồn kế bao gồm:
+ Phần bầu chân không: Giữ cho cồn kế nổi trong nước.
+ Phía trên của bầu là vạch chia độ: Cho phép người sử dụng biết được chính xác độ rượu của dung dịch là bao nhiêu.
+ Phía dưới đáy của bầu là các hạt chì: Giữ cho bầu có độ chìm trong dung dịch.
Các loại cồn kế phổ biến hiện nay có vạch chia độ từ 0 – 100 độ, hay còn được gọi là cồn kế bách phân. Ngoài ra còn có các loại 0 – 50, 50-100, 0-60, 50-100, 70-100,….
Cách sử dụng cồn kế đo độ rượu:
Thả cồn kế vào trong rượu và căn cứ vào độ chìm của cồn kế trong dung dịch mà đọc chỉ số trên vạch chia. Chỉ số độ rượu sẽ đạt kết quả chính xác nhất khi ở nhiệt độ từ 18 – 20 độ C, còn ở ngoài khoảng đó, độ rượu không đảm bảo sự chính xác tuyệt đối nữa.
2. Máy đo độ rượu
Khúc xạ kế đo độ rượu
Máy đo độ rượu hay khúc xạ kế là thiết bị điện tử cầm tay, thiết kế nhỏ gọn dùng để đo chính xác tuyệt đối độ rượu trong dung dịch. Máy được tích hợp tính năng điều chỉnh nhiệt độ do ảnh hưởng của môi trường nên kết quả đưa ra luôn đảm bảo độ chính xác đáng tin cậy.
Ngoài tính năng đo độ cồn trong dung dịch, máy đo độ rượu còn là công cụ được sử dụng để đo nồng độ cồn của người tham gia giao thông và được cảnh sát giao thông dùng trong việc kiểm tra nồng độ cồn của người vi phạm xem có vượt quá phạm vi cho phép hay không.
Máy thổi nồng độ cồn
Phương pháp giải bài tập về độ rượu
Bước 1: Xử lý các dữ kiện đề bài đã cho trước.
Bước 2: Tính Vr, Vhh.
Bước 3: Áp dụng công thức tính độ rượu để tính độ rượu cần tìm.
Lưu ý: Khi cho hỗn hợp ancol và nước phản ứng với kim loại kiềm thì nước sẽ phản ứng trước theo phương trình:
Na + H2O → NaOH + 1/2 H2
Na + C2H5OH → C2H5ONa + 1/2 H2
Bài tập vận dụng công thức tính độ rượu
Bài 1: Hòa tan m gam rượu etylic (D = 0,8 g/ml) vào 216 ml nước (D = 1 g/ml) tạo thành dung dịch A. Cho A tác dụng với Na dư thu được 170,24 l khí H2 ở đktc. Vậy dung dịch A có độ rượu bằng bao nhiêu?
Giải
Na + C2H5OH → C2H5ONa + 1/2H2 (1)
Na + H2O → NaOH + 1/2H2 (2)
Ta có nH2O = 216/18 = 12 mol => nH2 (2) = 6 mol
nH2 = 170,24/22,4 = 7,6 mol => nH2 (1) = 1,6 mol.
⇒ nC2H5OH = 3,2 mol
⇒ mC2H5OH = 3,2.46 = 147,2 gam
⇒ VC2H5OH = m/D = 147,2/0,8 = 184 ml
⇒ Vhh = 184 + 216 = 400 ml
⇒ DA = 184.100/400 = 46 độ
Bài 2: Lên men 1 l rượu etylic 23 độ thu được giấm ăn. Hiệu suất của quá trình lên men là 100% và khối lượng riêng của rượu etylic là 0,8 g/ml. Tính khối lượng axit axetic trong giấm ăn?
Giải
Vr = Độ rượu.Vhh = 0,23.1000 = 230 ml
⇒ mr = Vr.D = 230.0,8 = 184 gam
Phương trình phản ứng xảy ra:
C2H5OH + O2 → CH3COOH + H2O
⇒ maxit axetic = 184.60/46 = 240 g.
Hy vọng với những thông tin mà LabVIETCHEM chia sẻ ở trên, các bạn đã biết cách tính chính xác độ rượu thông qua công thức tính độ rượu.
Ngoài ra, nếu bạn nào có nhu cầu tìm mua dụng cụ, thiết bị để đo độ rượu, vui lòng truy cập trực tiếp vào website labvietchem.com.vn hoặc gọi tới số hotline 1900 2639 để các tư vấn viên của chúng tôi có thể hỗ trợ và báo giá tốt nhất.