Quay ngược thời gian tìm về lịch sử của nhân loại, chúng ta sẽ thấy được những điều bí ẩn, khó lời giải. Trải qua từng thời gian, chúng ta thấy có những sự kiện lịch sử khó xác định thời gian cụ thể, nhất là những năm về trước của quá khứ, ở xa chúng ta. Điển hình như trước Công nguyên, vậy trước Công nguyên là gì? Năm trước Công nguyên được bắt đầu tính từ thời gian nào? Hãy cùng chúng tôi tìm hiểu trong bài viết ngay sau đây.
Công nguyên là gì? Công nguyên bắt đầu từ năm nào?
Trước khi tìm hiểu đến khái niệm của năm trước Công nguyên, chúng ta cần làm rõ khái niệm công nguyên là gì?
Công nguyên là gì?
Thuật ngữ “công nguyên” được bắt nguồn từ tiếng Latinh thời Trung cổ, Anno Domini. Từ “Công nguyên” trong tiếng Việt là từ vay mượn từ tiếng Trung. Trong tiếng Trung, “Công nguyên” là tên gọi tắt của “Công lịch kỷ nguyên”.
“Công nguyên” dịch theo tiếng Hán Việt thì “Công” được hiểu là để chỉ tất cả những gì thuộc về chung của mọi người, ví dụ như những cụm từ dịch vụ công, tài sản công; “nguyên” được hiểu là một khoảng thời gian nào đó, từ “nguyên” thường được dùng trong cụm từ kỉ nguyên.
Theo bách khoa toàn thư, Công nguyên thường được viết tắt là CN, là thuật ngữ sử dụng để đánh số năm trong lịch Julius và lịch Gregorius.
Khái niệm Công nguyên được đưa ra bởi tu sĩ Dionysius Exiguus vào khoảng thế kỉ 6, nhưng tại thời điểm ấy không được sử dụng rộng rãi, mãi cho đến sau năm 800. Nhằm để tính ngày lễ Phục Sinh, sẽ không có năm 0 trong các lịch. Cách ghi này trong lịch Gregorian được sử dụng rộng rãi nhất trên thế giới hiện nay. Lịch julius được julius caesar giới thiệu năm 46 TCN và có hiệu lực từ năm 45 TCN và đã được lựa chọn sử dụng ít nhất từ thời Hipparchus.
Lịch chia một năm thường có 365 ngày chia thành 12 tháng, ngày nhuận được thêm vào tháng 2 sau mỗi năm. Lịch này được sử dụng mãi đến những năm của thế kỷ 20, và hiện giờ vẫn còn dùng ở một số quốc gia trong các nhà thờ Chính thống giáo. Tuy nhiên hạn chế của lịch này là quá nhiều ngày nhuận được thêm vào để phù hợp với các mùa thiên văn. Từng ngày người ta cảm thấy lịch này không còn chuẩn xác nữa cuối cùng dẫn đến sự cải cách lịch năm 1582. Người ta thay vào đó là sử dụng lịch Gregorian có độ chính xác cao hơn.
Lịch Gregorian là bộ lịch Tây lịch hay Dương lịch đang được sử dụng phổ biến toàn cầu hiện nay. Bộ lịch này do Giáo hoàng Gregorio XIII đưa ra năm 1582 với 365 ngày, chia làm 12 tháng và cứ 4 năm có một năm nhuận, ngày nhuận được thêm vào tháng 2.
Năm Công nguyên bắt đầu từ khi nào?
Công nguyên hay kỷ nguyên Công lịch tính từ khi Chúa Giêsu được sinh ra, cho rằng năm 1 là năm bắt đầu công nguyên, tức là năm mà Giêsu ra đời.
Trước thời điểm Giêsu sinh ra được gọi là trước Công Nguyên hay “trước Kỷ nguyên Công lịch” ở đây “ Kỷ nguyên công lịch” là từ bắt nguồn theo tiếng Hán (viết tắt là TCN, cách sử dụng tương ứng ở phương Tây là BC, viết tắt của before Christ).
Trước Công nguyên là gì?
Theo như lịch Gregorian đang dùng thì hiện dựa trên năm sinh của Chúa Giêsu được cho là năm 1. Các năm tiếp theo được tính từ sự kiện này và được kèm theo AD hoặc CE (Công nguyên), trong khi các năm trước đó kèm theo BC hoặc BCE (Trước công nguyên).
Số năm trước công nguyên là khoảng thời gian không thể xác định được, bởi không ai biết được trước năm 1 đó có bao nhiêu năm, vì theo quy ước thời gian chỉ được tính từ thời gian sinh ra của chúa Giêsu mà thôi.
Nói tóm lại, ta có thể hiểu TCN là khoảng thời gian xảy ra trước khi chúa Giêsu ra đời. Công nguyên được tính từ năm thứ nhất tới giờ, hiện giờ chúng ta đang sống trong Công nguyên và chưa kết thúc Công nguyên.
100 năm trước Công nguyên là những năm nào?
Dựa trên cách tính thời gian, năm Công nguyên là năm chúa Giêsu ra đời nên năm 100 TCN là sự việc xảy ra cách thời điểm chúa Giêsu ra đời 1000 năm. Nhưng để tính trước năm Công nguyên có bao nhiêu năm thì chúng ta không thể tính được. Quá trình hình thành, phát triển của con người từ thời nguyên thuỷ đến cộng đồng là rất lâu, có nhiều nguyên cứu vẫn đang tìm kiếm dựa trên những chứng cứ, tài liệu còn sót lại nhưng không thể xác định cụ thể được, không có một cơ sở nào chắc chắn cho khoảng thời gian TCN.
Vậy sau Công nguyên được xác định như thế nào?
Nhiều người do hiểu rằng Công nguyên là năm Giêsu ra đời nên từ đó họ quy ước luôn là năm nằm sau chúa Giêsu được gọi là “sau Công nguyên”. Tuy nhiên theo các nhà nghiên cứu, Công nguyên là kỷ nguyên bắt đầu từ năm được cho là năm chúa Giêsu ra đời trở về sau, nên Công nguyên vẫn còn đang tiếp diễn đến hiện giờ hay nói cách khác là chúng ta đang sống trong những năm Công nguyên. Như vậy chúng ta có thể kết luận một điều rằng, khái niệm “sau Công nguyên” chưa xảy ra ở thời điểm hiện tại.
Cách tính thời gian ngày chúa Giêsu ra đời
Ngày nay, người ta lấy ngày chúa Giêsu Kitô ra đời vào ngày 25 tháng 12, chúng ta gọi đó là lễ hội Giáng sinh. Vào ngày này, các nhà thờ tổ chức lễ hội rất lớn, các tín đồ của chúa Giêsu sẽ ăn lễ như chính là Tết truyền thống của họ vậy.
Thật ra cho đến tận bây giờ, chưa có một nghiên cứu chính thức nào về ngày Chúa Giêsu ra đời. Người ta vẫn đồng thuận chấp nhận lúc 0h00 phút ngày 25 tháng 12 là ngày Chúa ra đời.
Thuật ngữ TCN, SCN trong tiếng Anh là gì?
Trước công nguyên trong tiếng Anh là Before Christ (Before: trước; Christ: Đức chúa Giêsu), người ta sẽ thường lấy hai chữ đầu là BC để phía sau năm của những năm trước Công nguyên.
Cho đến tận ngày nay, khái niệm Công nguyên, trước Công nguyên là gì vẫn còn gây nhiều tranh cãi trong giới nghiên cứu. Tuy nhiên chúng ta vẫn tạm chấp nhận với cách tính và những quy ước như hiện tại. Quay ngược thời gian, trở về tìm hiểu lịch sử là cách để chúng ta biết thêm về sự phát triển của nhân loại, loài người – Đây là một trong những khía cạnh thú vị của đời sống ngày nay.
Xem thêm:
- AM là gì? PM là gì? Các ý nghĩa khác nhau của từ AM
- Một năm có bao nhiêu ngày, giờ, phút, giây?
- 1 thế kỷ bằng bao nhiêu năm? Cách quy đổi thời gian dễ nhất