Việc tính nhẩm có thể trở nên đơn giản hơn với một số mẹo thú vị và chính xác dưới đây:
Phép tính nhân tam giác với số 1
Phép nhân tam giác với số 1 là một phép toán thú vị. Nắm được quy tắc phép tính tam giác của số 1 sẽ giúp việc tính nhẩm trở nên nhanh hơn và dễ dàng hơn. Khi nhân số có các chữ số đều là số 1 với chính nó ta sẽ được kết quả là một dãy số tự nhiên cả tiến và lùi từ 2 chiều. Ví dụ như trong hình dưới đây:
Cách tính nhẩm nhanh phép nhân với số 10
Thực tế, nhân nhẩm là một trong những kỹ năng cần thiết trong học toán. Ngay từ lúc còn nhỏ, các em nên học thuộc quy tắc phép nhân với số 10 vì đây là một trong những quy tắc nhân dễ nhất. Theo đó:
Muốn nhân một số tự nhiên với 10 các em chỉ việc viết thêm một, hai, ba…chữ số 0 vào bên phải của số đó.
Ví dụ: 5 x 10 = 50, 25 x 10 = 250, 250 x 10 = 2500…
Khi cần nhân một số thập phân với 10, chỉ việc chuyển dấu phẩy thập phân của số đó sang bên phải một chữ số.
Ví dụ: 1,345 x 10 = 13,45…
Cách tính nhẩm nhanh phép nhân với số 15
Một trong những cách tính nhẩm nhanh phép nhân không thể không kể đến đó chính là phép nhân với số 15. Khi nhân một số với 15, các em nhân số đó với 10 rồi cộng với một nửa kết quả đó.
Xét ví dụ: 25 x 15, ta thực hiện phép tính 25 x 10= 250. Sau đó lấy 250 + 125= 375.
Cách tính nhẩm nhanh phép nhân với số 9
Cách tính nhẩm nhanh phép nhân với số 9 cũng chính là việc nhớ bảng cửu chương 9. Khi nhìn bảng cửu chương số 9 các em sẽ thấy kết quả hàng chục có số thứ tự từ 0 đến 9 và hàng đơn vị có số thứ tự từ 9 đến 0 và tổng của chúng luôn bằng 9.
Tính nhẩm bình phương
Tính nhẩm bình phương có nhiều loại, các em có thể tham khảo một số loại tính nhẩm bình phương sau:
Dạng 1: Tính nhẩm bình phương số có 2 chữ số và số tận cùng là 5.
Với phép tính dạng này, những số có chữ số tận cùng bằng 5 thì sau khi bình phương, 2 chữ số cuối trong kết quả luôn là 25.
- Viết sẵn số 25 ở kết quả. Lấy số ở hàng chục nhân với số kế tiếp nó;
- Lấy kết quả vừa tìm được ghép với 25 ra kết quả của bài toán.
Ví dụ: 55²
- Viết sẵn số 25 ở kết quả. Lấy số hàng chục 5 x 6 (số tự nhiên kế tiếp) ta được 30
- 55² = 3025
Loại 2: Tính nhẩm bình phương số tận cùng bằng 1
- Viết lại số hàng đơn vị là 1 ở phần kết quả;
- Lấy số hàng chục nhân với 2, viết hàng đơn vị nhớ hàng chục;
- Lấy số hàng chục nhân với chính nó rồi cộng số nhớ ở trên. Ghép kết quả lại với nhau.
Xét ví dụ: 51²
- Viết lại số hàng đơn vị: 51² = ?1
- Lấy số hàng chục nhân với 2, ta có: 5 x 2 = 10 viết 0 nhớ 1 sẽ được: 51² = ?01
- Lấy số hàng chục nhân với chính nó rồi cộng số nhớ ở trên: 5 x 5 + 1 = 26
Ta được: 51² = 2601
Loại 3: Bình phương một số với 3 chữ số (có thể áp dụng cho 2 chữ số)
- Bình phương hàng đơn vị, viết số hàng đơn vị nhớ số hàng chục;
- Lấy số hàng đơn vị nhân với số hàng chục nhân tiếp với 2 và cộng với số nhớ, viết số hàng đơn vị nhớ số hàng chục
- Bình phương số hàng chục cộng với số nhớ;
Xét ví dụ: 75²
- Bình phương số hàng đơn vị : 5² = 25.
- Viết 5 nhớ 2, ghi lại thành ?5
- Lấy số hàng đơn vị nhân với số hàng chục nhân tiếp với 2, sau đó cộng với số đã nhớ: (5 x 7 x 2) + 4 = 74. Viết 4 nhớ 7 : ?74
- Bình phương số hàng chục cộng với số nhớ: 7² + 7 = 56
Ta được: 75² = 5625
Nhân hai số có hai chữ số lớn gần bằng 100
Tính nhẩm nhanh nhân hai số có hai chữ số lớn gần bằng 100 có 4 bước:
- Số bù
- Hiệu chéo
- Hiệu bù
- Ghép số
Để hiểu hơn về cách tính nhẩm nhanh phép nhân này hãy xét ví dụ sau:
Tính 72 x 83?
Giải:
Số bù là: 100 – 72 = 28, 100 – 83 = 17
Hiệu chéo là: 72 – 17 = 55 Tích số bù là: 28 x 17 = 476
Vì 476 là số có ba chữ số nên giữ nguyên số có hai chữ số là 76. Cộng phần còn lại với hiệu chéo là: 4 + 55 = 59. Ta được: 72 x 83 = 5976
Các bậc phụ huynh có thể tham khảo một trong những cách tính nhẩm nhanh phép nhân trên để dạy cho các bé.
