Nấm sò hay Nấm bào ngư (tên khoa học: Pleurotus ostreatus) là một loài nấm ăn được thuộc họ Pleurotaceae. Nó được trồng lần đầu ở Đức, mãi cho đến năm 1970, nấm bào ngư mới được nuôi trồng đại trà khắp thế giới. Loài nấm này mọc trên các thân cây khô hoặc suy yếu, thành những tai nấm xen kẽ nhau như hình bậc thang.
Nấm sò được xem là một nấm dược liệu do nó có chứa các statin như lovastatin có tác dụng giảm cholesterol. Ngoài ra, cũng đang có một số đề tài nghiên cứu về khả năng chống ung thư.
Nấm sò có nhiều công dụng tuyệt vời như thế nhưng cách trồng nấm sò tại nhà lại rất đơn giản.
1. Mùa vụ để
Nấm sò có thể trồng quanh năm, tùy theo điều kiện nhiệt độ của từng vùng và từng nhóm giống mà ta có thể thực hiện. Nhiệt độ thích hợp với nấm sò là:
– Nhóm giống nhiệt độ chịu lạnh từ 13 – 20oC.
– Nhóm giống chịu nhiệt độ cao từ 24 – 28oC.
Nhưng thời vụ thuận lợi nhất từ tháng 8 năm trước đến tháng 4 năm sau.
2. Xử lý nguyên liệu.
* Nguyên liệu: Chủ yếu là rơm rạ, bông phế thải, mùn cưa…Lượng nguyên liệu tối thiểu làm một lượt là 300 kg.
* Xử lý nguyên liệu:
– Xử lý rơm rạ bằng nước vôi với tỷ lệ 4 kg vôi đã tôi/1.000 lít nước. Ngâm rơm rạ trong nước vôi từ 15 – 20 phút rồi với ra để ráo nước. Ủ rơm bằng cách kê kệ ủ sao cho vuông vắn, có cọc ở giữa đống để thoát hơi. Rải từng lớp rơm rạ lên kệ ủ rồi giẫm nhẹ, sau đó lấy nilon bọc xung quanh đống ủ để giữ nhiệt.
* Ủ nguyên liệu: (Tùy thuộc vào điều kiện thời tiết mà số ngày ủ tăng giảm khác nhau)
– Sau 3 – 4 ngày ủ rơm tiến hành đảo đống ủ, trong quá trình rỡ đảo cần kiểm tra độ ẩm đống ủ, nếu vắt nguyên liệu thấy nước chảy nhỏ rọt ướt vân tay là được, nếu thấy khô bổ sung thêm nước trực tiếp vào rơm rạ, nếu ướt cần phơi rơm để khi đảm bảo đủ độ ẩm rồi ủ lại như ban đầu.
– Ủ tiếp 3 – 4 ngày sau đó, kiểm tra độ ẩm như lần 1, nếu đảm bảo yêu cầu thì đảo rơm rồi ủ lần 2. Sau 3 – 4 ngày dỡ đống ủ rồi băm rơm thành từ đoạn dài 10 – 15 cm rồi ủ lại trong thời gian 2 ngày. Sau đó kiểm tra thấy rơm rạ đã chín đều và đủ độ ẩm thì tiến hành cấy giống. (Nếu có điều kiện hấp nguyên liệu trước rồi cấy giống trong phòng vô trùng sẽ hạn chế được tỷ lệ nhiễm bệnh ở nấm và phát triển nấm dại)
3. Cấy giống.
– Chuẩn bị: Túi nilon kích thước 30 x 45 cm, bông nút, dây chun. Túi nilon phải được gấp đáy. Giống nấm phải có mùi thơm dễ chịu, không có mùi chua, không có các đốm kỳ lạ,..
– Đóng bịch, cấy giống: Cho nguyên liệu vào túi đã chuẩn bị, dùng tay ấn nhẹ rồi điều chỉnh lớp nguyên liệu đó sao cho dày từ 5 – 7 cm, sau đó rắc một lớp nấm xung quanh thành túi. Làm 3 lớp như vậy, lớp trên cùng rắc đều trên bề mặt (trừ khoang miệng túi nút bông), sau đó lấy một lượng bông bằng miệng chén uống nước nút bông rồi quấn dây chun chặt nút bông.
– Yêu cầu: Bịch đã cấy giống căng tròn, độ nén vừa phải, trọng lượng bịch từ 2,4 – 2,7 kg. Sau khi cấy giống, bịch giống đưa vào nhà ươm thoáng mát, sạch sẽ. Tỷ lệ cấy giống: 16 – 20 bịch/1kg giống (tương đương 4,0 – 4,5 kg giống/ 100 kg rơm rạ khô)
Xem thêm =>> cách trồng cà pháo trong thùng xốp
4. Ươm giống và rạch bịch.
Sau khi cấy giống 20 – 25 ngày (tùy thuộc vào điều kiện thời tiết), kiểm tra để rạch bịch. Khi thấy sợi nấm đã ăn xuống đáy bịch. Rạch 6 – 8 đường dài khoảng 5 – 6 cm, các đường rạch đều so le nhau
5. Chăm sóc
– Sau khi rạch bịch 4 – 6 ngày chưa cần tưới nước vào bịch. Khi thấy nấm mọc ra từ các vết rạch, tùy theo lượng nấm ít hay nhiều, độ ẩm không khí cao hay thấp để điều chỉnh lượng nước tưới phù hợp ( tưới dạng phun sương), tưới 4 – 6 lần/ngày.
– Tác nhân gây bệnh hại nấm:
+ Các loại nấm mốc xanh, đen, vàng thường xuất hiện sau khi cấy giống 7 ngày. Nguyên nhân chủ yếu do nguyên liệu ủ chưa đủ nhiệt, vệ sinh khu vực cấy giống không tốt, thời tiết nóng bức, thiếu độ thông thoáng hoặc giống nấm bị mắc bệnh từ trước.
+ Nhiễm khuẩn: Do vi khuẩn làm hỏng mũ nấm hoặc do quá trình tưới nước vào các vết rách, do vệ sinh kém sau khu thu hái.
6.Thu hoạch
Thu hái nấm khi bầu nấm bằng chén uống nước nhỏ, lưu ý phải hái hết phần gốc trên bịch nấm. Mỗi lứa thu hái làm 3 – 4 đợt. Sau mỗi đợt thu hái 3 – 4 ngày không tưới, khi thấy tại những vết rạch xuất hiện quả thể nấm mới tưới nước.
Thời gian thu hái nấm từ 30 – 45 ngày kể từ lần hái đầu tiên. Lưu ý thời gian thu nấm có hiệu quả nhất là từ lần hái đầu tiên đến 30 ngày sau. Từ ngày thứ 30 trở đi nếu thấy bịch nấm bị xẹp xuống (ngót đi) ta dùng tay ép bịch nấm xuống rồi lấy dây buộc sát vào nguyên liêu như phương pháp buộc ban đầu, sau đó chăm sóc và thu hái bình thường.
Hướng dẫn cách trồng nấm sò tại nhà chi tiết và cụ thể, Ivila hi vọng các bạn có những thực đơn dinh dưỡng và an toàn. Chúc các bạn thành công!