Canxi và sắt là hai vi chất vô cùng thiết yếu để duy trì một thai kỳ khỏe mạnh. Tuy nhiên việc uống sắt và canxi cùng lúc sẽ làm cản trở khả năng hấp thụ của cả hai chất. Nếu bổ sung không đúng cách, ngoài việc không đem lại tác dụng, sẽ còn gây hại cho cơ thể mẹ bầu và thai nhi nữa. Vậy làm thế nào để bổ sung sắt và canxi cho mẹ bầu đúng khoa học?
Vì sao phụ nữ có thai cần bổ sung canxi?
Đối với thai nhi:
Canxi là nhân tố quan trọng trong việc hình thành nên xương, răng và đảm bảo cho sự phát triển của thai nhi. Trong suốt thai kỳ, nhu cầu canxi liên tục tăng. Nếu lượng canxi không được đáp ứng đầy đủ sẽ ảnh hưởng xấu đến sự phát triển của thai nhi sau này như chậm phát triển, còi xương hay bị dị dạng xương.
Đối với mẹ bầu:
Khi thiếu hụt canxi, mẹ bầu thường bị tê chân, mệt mỏi, mất ngủ. Đến khi cho con bú, cơ thể mẹ suy yếu, hay đổ mồ hôi trộm, dễ bị đau lưng, mỏi vai, đau khớp. Sự thiếu hụt canxi diễn ra liên tục sau nhiều lần sinh nở sẽ là tiền đề gây ra hiện tượng loãng xương khi các mẹ bước vào độ tuổi mãn kinh.
Trong suốt thai kỳ, nhu cầu canxi của cơ thể mẹ ngày càng tăng lên:
- Đối với 3 tháng đầu: nhu cầu canxi rơi vào khoảng 800mg/ngày.
- Giai đoạn 3 tháng giữa của thai kỳ: nhu cầu là 1.000mg/ngày.
- Vào 3 tháng cuối thai kỳ và khi nuôi con bú: lượng canxi cần thiết tăng lên đến 1.500mg/ngày.
Trong thời kỳ cho con bú, nếu không được bổ sung canxi, sữa mẹ sẽ kém chất lượng. Khi đó, trong 100ml sữa mẹ không có đủ 34mg canxi. Trẻ sơ sinh bị thiếu canxi sẽ có các biểu hiện như dễ bị giật mình, co giật, hay quấy khóc và ngủ không yên.
Vì sao phải bổ sung sắt khi mang thai?
Sắt tham gia vào quá trình hình thành hemoglobin, một loại protein có trong hồng cầu, có nhiệm vụ vận chuyển oxy đến các cơ quan đồng thời giúp tăng cường hệ miễn dịch của cơ thể. Việc vận chuyển oxy cho cơ thể mẹ và thai nhi sẽ bị ảnh hưởng nghiêm trọng nếu thiếu sắt.
Đối với thai nhi:
Thông thường, trước và trong thời kỳ mang thai cần nhiều máu hơn so với bình thường, điều này giúp tăng cường sức khỏe và nhu cầu phát triển của thai nhi. Thiếu máu thiếu sắt sẽ làm tăng nguy cơ gây ra sự suy dinh dưỡng bào thai, sinh non tháng, nhẹ cân, ảnh hưởng đến sự phát triển thể lực và trí lực của trẻ sau này.
Đối với mẹ bầu:
Thiếu sắt không chỉ gây cảm giác khó chịu, mệt mỏi cho mẹ bầu mà còn là nguyên nhân gây thiếu máu dẫn đến tình trạng sức khỏe kém, suy giảm sức đề kháng của mẹ dẫn đến nhiễm trùng…
Bên cạnh đó, bổ sung sắt trước khi mang thai cũng có tác dụng làm tăng cảm giác ngon miệng. Đối với những người khi mang bầu mà bị thiếu máu (do thiếu sắt) sẽ có cảm giác chán ăn, khó ngủ, người mệt mỏi vì lượng oxy lên não cũng như các tế bào trong cơ thể là rất ít.
Vì sao không nên uống sắt và canxi cùng lúc?
Canxi và sắt là hai vi chất không thể thiếu trong chế độ dinh dưỡng của mẹ bầu. Tuy nhiên 2 chất này lại tương kỵ với nhau. Vậy làm thế nào để uống sắt và canxi đúng cách? Các chuyên gia thường khuyến cáo mẹ bầu không nên ăn các thực phẩm giàu sắt nếu đang uống thuốc bổ sung canxi. Ngược lại, cũng không nên uống viên thuốc sắt cùng với sữa hay thực phẩm giàu canxi.
Bởi canxi sẽ làm cản trở khả năng hấp thụ sắt của cơ thể, khiến lượng sắt vừa được bổ sung nhanh chóng “bốc hơi”. Sắt là dưỡng chất rất khó hấp thu và canxi làm giảm tiến trình này. Để tránh việc này, mẹ bầu nên tiêu thụ canxi và sắt cách xa nhau vài giờ đồng hồ (ít nhất là 2 tiếng).
Thời điểm bà bầu nên bổ sung sắt và canxi khi nào tốt nhất
Bổ sung Canxi cho bà bầu
- Tốt nhất nên uống canxi sau khi ăn sáng và ăn trưa 1 tiếng. Mỗi lần chỉ bổ sung tối đa 500mg canxi nguyên tố vì cơ thể chúng ta chỉ hấp thu tối đa được như vậy mà thôi.
- Không nên uống vào buổi tối hoặc buổi chiều, sẽ khiến canxi lắng đọng, nguy cơ gây ra các bệnh lý khác như sỏi thận, táo bón và điển hình là chứng khó ngủ, trằn trọc.
- Hơn nữa, uống canxi vào buổi sáng, lúc đó cơ thể bạn sẽ tiếp xúc với ánh mặt trời giúp tăng khả năng hấp thu canxi hiệu quả hơn nhiều lần.
Bổ sung Sắt cho bà bầu
- Sắt hấp thu tốt nhất khi đói, do đó bạn nên uống sắt trước bữa ăn khoảng 30 phút.
- Thời điểm tốt nhất để uống bổ sung thuốc sắt cũng tùy thuộc vào cơ địa của từng mẹ bầu. Nếu cảm thấy buồn nôn sau khi uống, mẹ bầu nên uống sắt trước khi đi ngủ. Ngược lại, nếu thường xuyên bị ợ nóng, tuyệt đối không nên uống sắt trước khi đi ngủ đâu, mẹ nhé!
Nguyên tắc bổ sung sắt và canxi cho bà bầu
5 nguyên tắc bổ sung canxi cho phụ nữ khi mang thai
- Trong mỗi thời điểm, cơ thể chỉ có thể hấp thu tối đa 500mg canxi. Vì vậy, nếu cần uống bổ sung canxi liều cao, bầu nên chia nhỏ nhiều lần trong ngày.
- Nếu cần thiết phải bổ sung canxi cho mẹ bầu dưới dạng thuốc qua đường uống, thuốc gì và liều lượng thế nào phải do bác sĩ quyết định. Bởi vì việc này đòi hỏi phải có sự giám sát chặt chẽ về y khoa.
- Canxi có trong thực phẩm ăn uống hàng ngày, nhưng cũng có trong các thuốc bổ khác, và một số thuốc nhóm kháng axit để điều trị bệnh tiêu hóa. Chính vì vậy, mẹ bầu cần chú ý hàm lượng canxi bổ sung vào cơ thể không được vượt quá 2.500mg/ngày để tránh quá liều, gây tăng hàm lượng canxi trong máu.
- Để tăng khả năng hấp thu canxi của cơ thể, mẹ bầu nên tăng cường những thực phẩm giàu vitamin D vào trong thực đơn hàng ngày.
- Khi bổ sung canxi cho mẹ bầu, lưu ý không nên phối hợp cùng lúc với những thực phẩm như chocolate, trà, ca cao. Bởi vì những tương tác xảy ra có thể sẽ làm giảm hấp thu canxi.
6 nguyên tắc bổ sung sắt cho bà bầu
- Nên uống viên sắt lúc bụng đói và uống kèm với các loại nước giàu vitamin C như nước cam, nước chanh… để hấp thụ tốt hơn.
- Ngoài ra, khi uống viên bổ sung sắt mẹ bầu cần uống nhiều nước và ăn những thực phẩm giàu chất xơ để phòng ngừa táo bón.
- Chỉ nên uống thuốc bằng nước đun sôi để nguội, tránh sử dụng trà hay cà phê vì sẽ làm giảm sự hấp thụ sắt.
- Không uống cùng lúc với sữa hoặc thực phẩm chứa canxi.
- Sắt từ thực phẩm động vật dễ hấp thu hơn.
- Nấu nướng bằng nồi hoặc chảo làm bằng gang sẽ hạn chế tình trạng “thất thoát” sắt từ thực phẩm.
Như vậy, uống sắt và canxi trong thai kỳ là rất quan trọng. Tuy nhiên đi kèm với nó là khá nhiều nguyên tắc để việc hấp thu trở nên tối ưu hóa nhất. Mẹ hãy lưu ý để việc bổ sung vi chất được hiệu quả nhất nhé. Khi sử dụng thuốc sắt và canxi, các mẹ bầu nên tham khảo ý kiến của bác sĩ để có thể sử dụng đúng và đủ liều lượng.
Nguồn tham khảo:
Effect of tea and other dietary factors on iron absorption – https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/11029010
Calcium Needs During Pregnancy – https://www.verywellfamily.com/calcium-needs-during-pregnancy-4580491