Phong tục thờ cúng tổ tiên là văn hóa lâu đời của những gia đình Việt. Vì vậy, cách bày bàn thờ gia tiên không được tuỳ tiện mà phải tuân theo nguyên tắc. Trang trí bàn thờ gia tiên đúng phong thuỷ sẽ mang đến sự bình an, may mắn, hưng thịnh cho gia đình. Hãy cùng Sàn Gốm tìm hiểu cách sắp xếp và sơ đồ bài trí bàn thờ gia tiên chính xác nhất qua bài viết dưới đây!
Giới thiệu về tín ngưỡng thờ cúng gia tiên
Bàn thờ gia tiên hay tín ngưỡng thờ cúng gia tiên là truyền thống tốt đẹp của Người Việt từ xưa đến nay. Văn hóa Việt Nam với những nét đẹp đậm đà tinh thần dân tộc, nguồn cội đã quan niệm rằng con người có tổ có tông, nhớ đến bậc ông cha, đấng sinh thành mới là người hiếu đức.
Tục cúng dường gia tiên đã trở thành một nét văn hóa tâm linh không bao giờ quên lãng. Luôn được tôn trọng, gìn giữ và phát huy. Vậy nên, bàn thờ gia tiên được con cháu thành tâm chuẩn bị và bày trí sao cho trang trọng nhất.
Xuất phát từ tinh thần dân tộc “Uống nước nhớ nguồn”, bàn thờ gia tiên được đặt ở những nơi trên cao đầy thành kính. Với phẩm vị đầy đủ, đồ dùng tươm tất sao cho phù hợp với khả năng của gia chủ. Đó là cách thể hiện lòng thành, kính trọng với tiền nhân. Mặt khác, qua việc thờ cúng gia tiên, con cháu gửi gắm những khát vọng mong được tiền nhân khai sáng, hỗ trợ.
Tại sao cần bài trí bàn thờ gia tiên
Là giá trị văn hóa ngàn đời, tục bày bàn thờ gia tiên rất có ý nghĩa trong đời sống văn hoá và tâm linh của người Việt. Việc sắm sửa mua đồ thờ đẹp để trang trí bàn thờ gia tiên đã trở thành một trong những mối quan tâm hàng đầu của các gia đình.
Bài trí bàn thờ gia tiên sáng đèn, đủ đầy, hương khói đậm mùi trầm của nén nhang thơm làm cho ngôi nhà trở nên ấm cúng, gần gũi và vẹn tròn hơn vào những ngày giỗ chạp, lễ, Tết.
Không khó để bắt gặp những trang thờ được bày trí đẹp đẽ, uy nghiêm trong mỗi nhà. Việc bài trí bàn thờ không những là hành động biết ơn mà còn là bài học giáo dục đối với con cháu.
“Nghĩa tử là nghĩa tận” đã ăn sâu vào tiềm thức người Việt. Dù thế nào đi nữa thì việc sắp xếp bàn thờ tươm tất với cái tâm thành kính là điều hết sức quan trọng.
Ngoài ra, trang trí bàn thờ là cách thể hiện lòng hiếu thảo, hướng về cội nguồn, tổ tiên, ông bà, những người đã khuất… Bên cạnh đó, mọi người thường quan niệm rằng khi mình biết cách bày bàn thờ gia tiên chuẩn thì sẽ nhận được nhiều phước lộc, bình an.
Bộ đồ thờ gia tiên đầy đủ gồm những gì?
Một bộ đồ thờ gia tiên đẹp và đầy đủ giúp không gian thờ cúng thêm phần trang trọng và linh thiêng. Thể hiện sự ân cần chăm sóc, thờ phụng của người còn sống. Dưới đây là danh sách những thứ cần có cho bộ đồ thờ đầy đủ. Tuy nhiên, tuỳ vào diện tích của không gian thờ cúng và mức chi tiêu khác nhau mà gia chủ có thể chỉ cần lựa chọn những thứ cần thiết.
- Bát hương
- Bộ đỉnh hạc
- Choé thờ
- Kỷ chén thờ
- Mâm bồng
- Bát thờ
- Bộ đũa thờ
- Chân nến
- Đèn thờ
- Ống hương
- Lọ hoa
- Lọ lộc bình (lục bình)
- Nậm rượu
- Bát sâm (Bát nắp)
- Bộ ấm trà
Xem thêm: Chi tiết bộ đồ thờ gia tiên đầy đủ và ý nghĩa của từng món đồ thờ
Cách bài trí bàn thờ gia tiên đúng cách
Bàn thờ gia tiên không nhất thiết phải trang hoàng lộng lẫy như thờ vua, chúa. Gia chủ nên dựa vào khả năng tài chính và phong cách sống, bài trí của không gian nhà ở để có những lựa chọn phù hợp nhất.
Sơ đồ bài trí bàn thờ gia tiên
Cách bài trí bàn thờ gia tiên truyền thống đã có từ xa xưa và được những thế hệ sau cứ thế học hỏi noi theo. Dưới đây là sơ đồ bài trí bàn thờ gia tiên chuẩn.
Cách bày bàn thờ gia tiên phổ biến
-
Ngai thờ
Ngai thờ hay khám thờ đều có công dụng đựng bài vị trên bàn thờ gia tiên. Thông thường thì ngai thờ được dùng nhiều hơn vì kích thước nhỏ phù hợp với nhiều kích thước bàn thờ khác nhau.
Chúng được được ở trên cùng, chính giữa bàn thờ, dựa sát vào tường. Vị trí này thể hiện sự tôn nghiêm, hiếu kính của con cháu với bậc tổ tiên.
-
Di ảnh thờ
Di ảnh là ảnh đặt trên bàn thờ gia tiên, chụp lại chân dung của người đã mất. Cách đặt di ảnh trên bàn thờ cần phải tuân theo quy luật Nam tả – Nữ hữu.
Di ảnh là ảnh đặt trên bàn thờ gia tiên, chụp lại chân dung của người đã mất. Cách đặt di ảnh trên bàn thờ cần phải tuân theo quy luật Nam tả – Nữ hữu. Có nghĩa là nếu nhìn từ bên ngoài vào bàn thờ thì ảnh nam bên phải, ảnh nữ bên trái.
Đồng thời, còn phải sắp xếp ảnh theo nguyên tắc thứ bậc, ảnh của thế hệ trước được đặt ở bậc trên và phía sau những thế hệ sau này.
Xem thêm: Cách sắp xếp ảnh trên bàn thờ gia tiên chuẩn chỉnh và chi tiết nhất
-
Bát hương
Bát hương là vật không thể thiếu trên bất kỳ bàn thờ cúng. Người còn sống thông qua bát hương để thắp hương trao gửi những ước nguyện, mong muốn của mình để tổ tiên phù hộ.
Nếu có nhiều bát hương trên bàn thờ, ở giữa sẽ là bát hương lớn. Ở hai bên là 2 bát hương với kích thước bằng nhau và bé hơn bát hương ở giữa. Gia chủ cũng có thể đặt trên dưới, thẳng hàng dọc để thể hiện thứ cấp của bát hương trên bàn thờ.
Số lượng bát hương trên bàn thờ luôn là số lẻ như 1 hoặc 3 hoặc 5. Một lưu ý nữa là khi đã đặt bát hương lên bàn thờ rồi thì không nên xê dịch vị trí.
Tham khảo thêm: Cách đặt bát hương trên bàn thờ thế nào cho đúng
-
Bình hoa
Nhìn từ ngoài vào thì bình hoa thường được đặt phía bên phải bàn thờ. Nếu có 2 lọ hoa thì đặt 2 lọ đó song song và đối xứng với nhau. Với bình hoa, những ngày lễ, tết thì chỉ được dùng hoa tươi như hoa cúc, lay ơn hay hoa đào, hoa huệ… Ngày thường có thể sử dụng hoa giả hoặc hoa tươi nếu gia chủ chịu khó chăm chút và thay hoa thường xuyên.
-
Mâm bồng
Mâm bồng nếu có 1 cái thì được đặt bên trái bàn thờ (nhìn từ ngoài vào). Hoặc nếu có 2 cái thì sẽ được đặt đối xứng nhau tương tự như lọ hoa. Mâm quả sử dụng quả tươi mới, chín mọng như chuối, bưởi, lê, quýt,…
Tuyệt đối không nên cúng dường loại quả mọc sát đất, gai sắc nhọn như sầu riêng, mùi chua nồng, đắng hay hình thù không tròn đây. Đó được xem là biểu hiệu của bất kính.
-
Đèn thờ
Có 2 loại đèn để trên bàn thờ, đó là Đèn Thái Cực và Đèn Lưỡng Nghi.
Đèn thái cực thường được đặt ở giữa bàn thờ và dưới chân khám thờ. Có ánh sáng màu đỏ hoặc vàng yếu. Thường được thắp sáng cả ngày lẫn đêm. Để an toàn hơn, mọi người ngày nay thường sử dụng đèn điện thay vì đèn dầu như ngày xưa để đảm bảo đèn này luôn sáng.
Đèn lưỡng nghi (cặp chân nến) là đèn chiếu sáng chính và được đặt ở hai bên góc ngoài bàn thờ. Từ trong nhìn ra, bên trái là biểu tượng cho mặt trời, bên phải biểu tượng cho mặt trăng. Hiện nay, người ta thường thay thế cặp chân nến bằng đèn điện có hình dáng tương tự.
-
Đỉnh hương
Với những bàn thờ có diện tích rộng thường được đặt thêm đỉnh hương (bộ đỉnh hạc). Bộ đỉnh hương gồm 3 phần là: 1 lư đồng, 2 nến đồng hoặc 2 con hạc ở hai bên. Đỉnh hương được đặt ở chính giữa bàn thờ và trước đèn thái cực. Có tác dụng đốt trầm tạo mùi thơm cho không gian thờ cúng.
-
Kỷ ngai, Kỷ chén thờ
Kỷ thờ được đặt ngoài cùng của bàn thờ, trước bát hương. Dùng để đựng rượu hoặc nước thanh khiết trong các dịp cúng giỗ. Số lượng 3 hoặc 5 cái tuỳ thuộc vào quyết định của gia chủ.
Xem thêm: Cách bố trí bàn thờ Phật tại gia đẹp, hợp phong thuỷ
Cách bài trí bàn thờ gia tiên theo phong thủy
Nơi thờ tự có âm khí nên hướng bàn thờ phải đặt nơi khí dương thịnh để tạo bố cục hài hòa âm dương. Tây Bắc là hướng cực dương, gắn với hướng mặt trời mọc. Ngoài ra, việc đặt hướng thờ còn phải xem tuổi, mệnh của người lập thờ. Từ đó có những cách thay đổi hướng cho phù hợp, nhất là phong thủy. Trong phong thủy Bát Trạch có 4 khí vượng bạn cần quan tâm:
- Sinh khí: Đây là hướng tốt nhất, vượng nhất trong 4 hướng. Thuận lợi đủ đường về tài lộc, công danh.
- Thiên Y: Thuận đường sức khỏe, gặp may mắn vì quý nhân. Nếu chủ nhà là nữ giới thì cực thịnh.
- Diên niên: Hay còn gọi là hướng Phước Đức. Nếu gia chủ thuộc Tây tứ mệnh thì đây là hướng tốt nhất và có liên quan tới mối quan hệ gia đình. Dù có bất hòa, thì nhanh chóng được hàn gắn. Ngoài ra, hướng này rất hợp cho người chưa lập gia thất. Mang lại đường tình duyên như ý.
- Phục vị: Phù hợp để lập thờ tổ tiên, mang lại bình yên và may mắn gia đình. Thành kính khấn cầu và cúng dường thì sẽ thêm tự tin trong đường công danh, học vấn, thi cử.
Bảng xem hướng đặt bàn thờ theo tuổi 12 con giáp và theo ý của gia chủ muốn tốt về Sinh Khí, Diên Niên, Thiên Y, hay Phục Vị:
Tuổi Hướng tốt về Sinh Khí Hướng tốt về Diên Niên Hướng tốt về Thiên Y Hướng tốt về Phục Vị Tuổi Tý Hướng Bắc Hướng Đông Hướng Nam Hướng Đông Nam Tuổi Sửu Hướng Tây Hướng Tây Bắc Hướng Tây Hướng Tây Nam Tuổi Dần Hướng Đông Bắc Hướng Tây Bắc Hướng Tây Hướng Tây Nam Tuổi Mão Hướng Đông Nam Hướng Nam Hướng Đông Nam Hướng Bắc Tuổi Thìn Hướng Nam Hướng Đông Nam Hướng Bắc Hướng Đông Tuổi Tỵ Hướng Đông Bắc Hướng Tây Bắc Hướng Tây Nam Tuổi Ngọ Hướng Đông Hướng Nam Hướng Đông Hướng Bắc Tuổi Mùi Hướng Đông Hướng Bắc Hướng Đông Nam Hướng Nam Tuổi Thân Hướng Tây Nam Hướng Tây Hướng Tây Bắc Hướng Đông Bắc Tuổi Dậu Hướng Tây Bắc Hướng Đông Bắc Hướng Tây Nam Hướng Tây Tuổi Tuất Hướng Tây Hướng Tây Nam Hướng Tây Nam Hướng Tây Tuổi Hợi Hướng Đông Bắc Hướng Tây Bắc Hướng Tây Hướng Tây Nam
Xem thêm: Cách sắp xếp ông Thần Tài Thổ Địa đúng chuẩn nhất
Những lưu ý khi bài trí bàn thờ gia tiên
Tuân theo cách bày bàn thờ gia tiên chuẩn phong thuỷ giúp không gian thờ cúng thêm thiêng liêng, trang nghiêm và toát lên vẻ sang trọng. Tuy nhiên, gia chủ cần phải lưu ý những nguyên tắc dưới đây để sắp xếp bàn thờ gia tiên đúng cách:
- Không kê bàn thờ hướng trực tiếp với cửa, quá lộ liễu. Phong thuỷ cho rằng nó sẽ làm thoát khí khiến gia chủ gặp điều không may. Nếu nhà hẹp, nhỏ, hãy dùng vách ngăn, rèm che phía trước và hai bên.
- Không nên đặt bàn thờ ở lối đi lại. Vì bàn thờ cần có sự thanh tịnh. Đặt gần lối đi sẽ khiến ồn ào, hao tài lộc.
- Không đặt gần nhà vệ sinh hay nhà tắm. Cho dù là đặt bàn thờ tổ tiên hay thờ thần Phật cũng không nên kê gần những nơi thiếu sạch sẽ.
- Chú ý quan tâm bày xếp các vật phẩm, lễ cúng. Thể hiện lòng thành kính, chăm lo của con cháu với gia tiên.
- Không nên trang trí bàn thờ gia tiên quá loè loẹt, màu mè. Hãy hãy giữ vững nét truyền thống, nghiêm trang nhất có thể.
- Không sử dụng cây hay các loại vật phẩm trang trí vượng khí âm.
- Phải giữ bàn thờ gia tiên được sạch sẽ tươm tất để thể hiện lòng thành kính.
Sự khác nhau trong cách bày trí bàn thờ gia tiên ở ba miền
Nhìn chung cả ba miền, các gia đình đều chọn vị trí trang trọng nhất của ngôi nhà để đặt bàn thờ. Nhưng ở đâu đó vẫn còn vài nét khác biệt tạo nên nét đặc trưng văn hóa của từng vùng miền, cùng Brand Gift tìm hiểu dưới đây nhé.
- Bàn thờ của các tỉnh miền Bắc được bày trí theo nguyên tắc đăng đối nghĩa là cặp bình hoa, cặp đèn được bày đối xứng hai bên phải trái bàn thờ. Những thứ có 1 thì đặt ở chính giữa như: đỉnh trầm, bát nhang, đĩa trái cây.
- Đối với miền Nam, hoa và trái cây mỗi thứ chỉ có một, bình hoa hay còn gọi là bình bông được đặt phía bên trái, đĩa trái cây phía bên phải theo hướng nhìn từ trong nhà ra ngoài. Người miền Nam lý giải đây là cách đặt Đông bình Tây quả thuận theo quy luật tự nhiên mặt trời mọc ở hướng Đông lặn ở hướng Tây giống như cây phải ra hoa trước rồi mới kết trái.
- Vì khúc ruột miền Trung nằm giữa nên có sự giao thoa văn hóa giữa hai miền. Bàn thờ cũng bố trí cặp bình bông và cặp đèn đối xứng nhưng bánh trái mỗi thứ chỉ đặt một đĩa. Đặc biệt, các gia đình miền Trung thờ ba đời là ông bà cố, ông bà, và cha mẹ. Bàn thờ phổ biến đều có đồ tam sự, ở chính giữa giá kỉnh làm bằng gỗ có mặt kính cẩn chữ phước viết bằng tiếng Hán. Hai bên là ảnh thờ ba đời theo quy tắc nam tả nữ hữu. Và một tầng lửng trên cùng để thờ chư vị tiên sư.
Quy tắc chung trong cách đặt bàn thờ
- Vị trí: Đặt ở gian giữa của ngôi nhà, nơi trang trọng nhất, thuận tiện cho việc cúng bái.
- Hướng đặt: Dựa theo mệnh quái của gia chủ nên đặt hướng Sinh khí ( tốt nhất ), Phúc Đức, Thiên Y, Phục vị, tránh hướng hung: Tuyệt Mệnh, Hoa Hại, Ngũ Quỷ, Lục Sát.
- Cần không gian tĩnh lặng trang nghiêm nhưng không quá u ám, bị khuất sáng, ẩm thấp.
Quy tắc ngũ hành trong cách bày trí bàn thờ gia tiên:
- Bàn thờ gia tiên như một vũ trụ thu nhỏ trong mỗi gia đình, thể hiện nhân sinh quan, phản ánh rõ nét sự kính trọng của gia chủ đối với đất trời cai quản nên cần có đủ Kim – Mộc – Thủy – Hỏa – Thổ.
- Kim : thể hiện ở bộ đồ tam sự hay ngũ sự bằng đồng
- Mộc : hoa tươi, trái cây ( hoặc tủ thờ nhưng tủ thờ được tính là mộc tĩnh không tốt bằng hoa tươi trái cây là mộc động )
- Thủy : là nước hay rượu được đứng trong chén thờ
- Thổ : vì là hành trung tâm cai quản bốn phương, hành thổ nên được ưu tiên hơn trên bàn thờ gia tiên. Cát trong bát hương và hương cháy thành tro là đại diện cho hành này. Tuy nhiên bạn nên bổ sung thêm hành này để cân bằng lại so với hành kim, bằng cách dùng thêm đồ thờ sứ như: bát hương, chân đèn, chén thờ, mâm bồng.
Những mẫu bàn thờ gia tiên đẹp
Cách bày bàn thờ gia tiên không khó nếu bạn thật sự tìm được những mẫu bàn thờ gia tiên đẹp, phù hợp. Có thể thấy sự kết hợp giữa các chất liệu như đồng, gỗ, gốm sứ… càng làm tăng thêm vẻ trầm mặc uy nghi cho gian thờ.
Để góp phần tạo nên một bàn thờ gia tiên đẹp, chắc chắn phải nhắc đến bộ đồ thờ gốm sứ Bát Tràng với lớp men tinh tế và hoa văn tinh xảo, đầy ý nghĩa, đỉnh cao của đồ thờ cúng gốm sứ Việt.
Giúp tôn lên nét cổ kính, trang nghiêm của gian thờ. Với đa dạng những sản phẩm, màu men, cách chế tác, hoạ tiết khác nhau. Gia chủ có thể thoải mái, dễ dàng lựa chọn những món đồ thờ cúng phù hợp nhất.
Xem thêm: Tổng hợp Đồ thờ Bát Tràng rẻ đẹp, cực ỳ ý nghĩa và trang nghiêm
Địa chỉ mua bộ đồ thờ cúng gia tiên đẹp
Các sản phẩm gốm sứ và đặc biệt là đồ thờ bằng gốm sứ vốn là thế mạnh của làng gốm cổ truyền Bát Tràng. Không chỉ phục vụ cho việc thờ cúng gia tiên, mỗi bộ thờ cúng gia tiên đều có những nét phong thủy đảm bảo phù hợp với từng thị hiếu người mua.
Sàn Gốm tự hào là đơn vị chuyên cung cấp sản phẩm gốm sứ Bát Tràng trong nhiều năm. Không những đem tới những sản phẩm chất lượng, Sàn Gốm luôn cố gắng phục vụ quý khách hàng với những chính sách khuyến mãi hợp lý và hấp dẫn.
Ưu điểm nổi bật ở Sàn Gốm là luôn cung cấp các thông tin hữu ích về sản phẩm với hình ảnh chân thật, giúp khách hàng dễ dàng lựa chọn nhanh chóng.
Với chuyên môn đồ gốm phong thủy, đồ thờ cúng, nên các chủ đề liên quan đều được Sàn Gốm thu thập và chia sẻ đến quý khách hàng. Từ đó giúp các bạn có cái nhìn sâu sắc về sản phẩm cũng như cách sử dụng, ý nghĩa. Và tin chắc rằng, qua bài viết trên, các bạn đã nắm rõ được cách bày bàn thờ gia tiên chuẩn xác nhất.