Ngủ ngáy là một hiện tượng khá phổ biến và có thể gặp ở mọi đối tượng với mọi lứa tuổi khác nhau, từ trẻ em đến người trưởng thành, người già. Thực tế, có những người thấy hiện tượng này bình thường, tuy nhiên cũng có người cảm thấy khó chịu, phiền toái khi gặp phải và họ cảm thấy tự ti, mặc cảm với người khác. Để có thể biết rõ hơn về căn bệnh ngủ ngáy cùng nguyên nhân, dấu hiệu, cách chữa và cách phòng tránh, mời các bạn cùng tìm hiểu bài viết dưới đây.
Ngủ ngáy là gì?
Ngủ ngáy cũng có tên gọi khác là ngáy khi ngủ (tiếng Anh là Snoring) là hiện tượng khi đang ngủ một người hít vào một luồng không khí đi qua miệng hoặc mũi xuống phổi rồi thở ra nhưng đường hô hấp trên bị hẹp lại sẽ làm các mô niêm mạc xung quanh rung lên, tạo ra một loại âm thanh khò khè hoặc khàn khàn được gọi là “tiếng ngáy”. Vùng hẹp có thể là vùng họng, mũi hoặc miệng của người đó.
Hiện tượng ngủ ngáy có thể gặp ở mọi đối tượng khác nhau, tuy nhiên thường gặp nhất là ở nam giới, người bị thừa cân, béo phì và hiện có xu hướng tăng theo tuổi tác. Một nghiên cứu ở Canada cho biết, tỷ lệ nam giới bị ngủ ngáy chiếm trên 70%, còn ở nữ giới là khoảng 50%. Bên cạnh đó, đàn ông trên 50 tuổi thường dễ ngủ ngáy đến 50%, còn 20% là tỷ lệ ở những nam giới dưới 30 tuổi.
Phần lớn ngủ ngáy thường gây ra nhiều bất tiện, khó chịu cho cả người bệnh lẫn những người xung quanh. Và tình trạng này kéo dài lại dẫn đến rất nhiều hậu quả nghiêm trọng cho những người ngủ ngáy.
Do chứng ngủ ngáy làm gián đoạn, ngắt quãng giấc ngủ khiến bệnh nhân dễ bị thức giấc vào giữa đêm, làm não bộ không có thời gian nghỉ ngơi. Hậu quả là bệnh nhân khó có thể tập trung, không tỉnh táo được trong công việc, sinh hoạt và luôn cảm thấy mệt mỏi, suy nhược cơ thể.
Bên cạnh đó, người bệnh còn có nguy cơ cao mắc phải một số bệnh lý như bệnh về tim mạch, đau đầu, tim mạch, đột quỵ, mất ngủ, ham muốn tình dục suy giảm… làm ảnh hưởng nhiều đến sức khỏe.
Đối với trẻ nhỏ, khi bị ngủ ngáy còn dễ mắc phải các bệnh có liên quan đến đường hô hấp như viêm xoang, nhiễm khuẩn đường hô hấp, viêm họng, viêm thanh quản, viêm amidan, viêm phổi, viêm thanh khí phế quản…
Xem thêm: cách chữa đau họng
Nguyên nhân ngủ ngáy
Như đã chia sẻ, ngủ ngáy thường xảy ra khi luồng khí lưu thông qua miệng, mũi bị tắc nghẽn lại. Tình trạng này thường bắt nguồn từ rất nhiều nguyên nhân khác nhau, cụ thể:
Tuổi tác
Ở những người già, do các cơ quan trong cơ thể càng ngày càng có dấu hiệu lão hóa, đồng thời, cổ họng và trương lực trong cổ họng cũng không còn đàn hồi như thời còn trẻ khiến đường thở bị hẹp lại, tạo ra âm thanh mỗi khi ngủ.
Do đó, người già có thể tự điều chỉnh lối sống sinh hoạt của mình bằng cách tập luyện một số bài tập ở cổ họng như căng hàm, lưỡi chạm mũi, nâng vòm miệng mềm… để giúp giảm thiểu nguy cơ ngủ ngáy.
Hút thuốc lá
Đây là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây nên chứng ngủ ngáy. Bởi khi hút thuốc, khói thuốc đi vào cổ họng sẽ kích thích khiến vùng họng sưng lên, đồng thời tiết ra nhiều chất nhầy hơn bình thường. Hậu quả là làm thu hẹp đường thở và xuất hiện âm thanh khò khè mỗi khi đi vào giấc ngủ.
Tư thế ngủ
Ngủ ngáy cũng xuất hiện nhiều hơn khi bạn nằm ngủ ở tư thế ngửa. Nguyên nhân là khi nằm ngửa, hàm miệng và lưỡi sẽ bị tụt lại phía sau, đường thở sẽ bị phần thịt ở cổ họng chặn lại. Đặc biệt, những người thường xuyên sử dụng gối cao để kê đầu mỗi khi ngủ thường rất dễ gặp phải tình trạng ngủ ngáy. Tìm hiểu tư thế ngủ đúng cách
Các vấn đề ở xoang, mũi
Một số vấn đề, dị tật có liên quan đến mũi, xoang như cuống lưỡi to, cổ họng có kích thước hẹp, lưỡi gà to, cuống họng dài, vẹo vách ngăn mũi, polyp khoang mũi, amidan quá to… cũng là nguyên nhân làm tắc nghẽn, thu hẹp một phần đường thở khiến việc thở trở nên khó khăn hơn, từ đó phát ra âm thanh bất thường.
Thừa cân, béo phì
Đây cũng là nguyên nhân gây ra hiện tượng ngủ ngáy thường gặp. Ở những người bị thừa cân, béo phì, do lượng mỡ tích tụ nhiều ở cổ họng sẽ chèn ép vào đường thở. Từ đó làm gián đoạn quá trình hô hấp và tạo ra âm thanh lạ.
Do đó, bạn cần chú ý duy trì số cân nặng của mình ở mức ổn định để phòng tránh hiện tượng ngủ ngáy. Một nghiên cứu cho thấy, việc giảm cân phù hợp sẽ giúp giảm thiểu đáng kể hiện tượng này.
Nghẹt mũi mãn tính
Đa phần nghẹt mũi do nhiễm trùng, dị ứng, không khí khô hoặc do hiện tượng lệch vách ngăn mũi gây ra. Nếu không chữa trị dứt điểm, bệnh nghẹt mũi từ cấp tính sẽ nhanh chuyển sang giai đoạn mãn tính, hậu quả là khiến không khí đi vào cơ thể giảm xuống, cản trở đường thở và xuất hiện nên một loại âm thanh khó chịu trong lúc bạn ngủ, đó chính là ngủ ngáy.
Tác dụng phụ của thuốc
Ngoài ra, việc sử dụng một số loại thuốc như thuốc giãn cơ, thuốc an thần, thuốc kháng histamine H1 cũng gây ra một số tác dụng phụ, điển hình là làm giãn cổ họng, cơ lưỡi và tiết ra chất nhầy khiến đường thở bị cản trở. Từ đó hình thành nên bệnh ngủ ngáy mà đối tượng có nguy cơ cao gặp phải là nam giới.
Uống rượu bia
Tương tự như việc hút thuốc lá, uống rượu bia không chỉ làm ảnh hưởng tới hoạt động của hệ thần kinh trung ương mà còn khiến các cơ ở vùng cổ bị giãn ra. Khi đó, đường hô hấp sẽ có xu hướng đóng lại và cản trở không khí lưu thông và hậu quả là dẫn đến ngủ ngáy rất khó chịu.
Mở miệng khi ngủ
Nhiều người thường có thói quen mở miệng mỗi khi đi ngủ nhưng không biết rằng, điều này lại là nguyên nhân chính khiến lượng không khí đi vào thành sau của cổ họng, làm các mô mềm bị rung lắc và phát ra âm thanh.
Không chỉ gây ngủ ngáy, thói quen mở miệng khi ngủ còn làm tăng nguy cơ ngưng thở khi ngủ, hôi miệng, sâu răng, trào ngược dạ dày thực quản cùng rất nhiều vấn đề nghiêm trọng khác.
Những tác hại nghiêm trọng của ngủ ngáy
Tác hại dễ nhận thấy nhất là ngủ ngáy sẽ gây cho người xung quanh cảm thấy khó chịu. Nhưng người ngủ ngáy mới chính là người đáng lo hơn cả.
Khi mắc bệnh ngủ ngáy sẽ có nguy cơ ngưng thở khi ngủ cao hơn bình thường do niêm mạc và các phần mềm ở cuống họng làm nghẹt khí quản, phổi và não gây ra hiện tượng thiếu không khí.
Ngoài ra, khi ngủ mà ngáy sẽ khiến bạn mệt mỏi hơn do não không được nghỉ ngơi sau một ngày hoạt động. Nếu để lâu dần sẽ gây suy giảm trí nhớ.
Ngủ ngáy còn làm tăng nguy cơ bị các bệnh như: suy giảm chức năng tình dục, huyết áp cao, rối loạn nhịp tim, nhồi máu cơ tim có thể gây đột tử trong khi ngủ.
Những người ngủ ngáy sẽ có nguy cơ mắc thêm bệnh đau đầu mãn tính cao hơn gấp 3 lần người không bị ngủ ngáy.
Phụ nữ mang thai bị ngủ ngáy có nguy cơ bị tiền sản giật và cao huyết áp.
Dấu hiệu các cấp độ của ngủ ngáy
Ngủ ngáy thường gây ra rất nhiều phiền toái, bất tiện và nó là một nỗi ám ảnh của những người xung quanh khi thấy người bệnh gặp phải. Thông thường, người ta chia loại bệnh này thành 3 cấp độ chính với những triệu chứng riêng, cụ thể:
– Cấp độ 1: Tiếng ngáy diễn ra ít, chưa nhiều, thỉnh thoảng mới ngáy và nếu thay đổi tư thế từ nằm ngửa sang trái/phải thì sẽ không ngáy nữa.
– Cấp độ 2: Mức độ ngáy diễn ra ở mức độ vừa phải, tiếng ngáy có dấu hiệu to hơn. Khi nằm ngủ ở tư thế nghiêng, tư thế ngáy sẽ hết.
– Cấp độ 3: Tiếng gáy trở nên to bất thường, dù nằm ở tư thế nào thì vẫn ngáy và có kèm theo một số triệu chứng, dấu hiệu như nghẹt thở nhất thời, dễ bị tỉnh giấc, cơ thể mỏi mệt. Nếu không có biện pháp khắc phục, có thể dẫn đến chứng ngưng thở khi ngủ, nặng nhất là tử vong.
Các cách chữa ngủ ngáy hiện nay
Có thể thấy, ngủ ngáy là một loại bệnh tiềm ẩn rất nhiều vấn đề nguy hiểm đối với sức khỏe, đồng thời làm ảnh hưởng đến những người xung quanh. Chính vì vậy, ngay khi có những dấu hiệu ngủ ngáy, người bệnh cần nhanh chóng đi thăm khám, chữa trị sớm.
Tùy vào nguyên nhân, mức độ nặng hay nhẹ của bệnh sẽ tương ứng với cách chữa khác nhau. Dưới đây là một số cách chữa ngủ ngáy phổ biến:
Điều trị ngủ ngáy tại nhà
Có một số bài tập và biện pháp mà bạn có thể thử áp dụng để giảm ngủ ngáy tại nhà. Tuy nhiên, lưu ý rằng hiệu quả của chúng có thể khác nhau đối với từng người. Đây là một số gợi ý:
- Thay đổi tư thế ngủ: Đôi khi, tư thế ngủ có thể góp phần vào việc gây ngủ ngáy. Thử thay đổi tư thế ngủ từ nằm ngửa sang nằm nghiêng hoặc nằm nghiêng ở bên để giảm tắc nghẽn đường hô hấp và cải thiện luồng không khí.
- Giảm cân: Nếu bạn đang bị thừa cân hoặc béo phì, việc giảm cân có thể giúp giảm ngủ ngáy. Mỡ tích tụ xung quanh cổ và họng có thể gây ra tắc nghẽn đường hô hấp. Tuy nhiên, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng trước khi bắt đầu chương trình giảm cân.
- Tập thể dục: Tập thể dục đều đặn có thể giúp tăng cường cơ và giảm mỡ cơ thể. Điều này có thể giảm tắc nghẽn đường hô hấp và giảm ngủ ngáy. Thử tham gia vào một chế độ tập luyện thể thao như chạy bộ, bơi lội hoặc yoga.
- Tránh uống rượu và thuốc lá: Rượu và thuốc lá có thể làm tăng tình trạng ngủ ngáy. Cố gắng tránh uống rượu hoặc hạn chế việc uống trong khoảng thời gian gần giờ đi ngủ. Ngoài ra, hãy cố gắng loại bỏ thuốc lá hoàn toàn.
- Sử dụng gối cao hơn: Đôi khi, sử dụng gối cao hơn có thể giúp mở rộng đường hô hấp và giảm tắc nghẽn. Hãy thử sử dụng gối đặc biệt để gi elevate your head and neck while sleeping.
- Hỗ trợ hô hấp là một biện pháp hữu hiệu để giảm ngủ ngáy trong trường hợp tắc nghẽn đường hô hấp là nguyên nhân chính gây ra ngủ ngáy. Máy tạo áp lực dương (CPAP) và máy tạo áp lực dương liên tục (CPAP) là hai loại thiết bị phổ biến được sử dụng để điều trị tắc nghẽn đường hô hấp trong khi ngủ. CPAP là một thiết bị được kết nối với một mặt nạ đeo trên mũi và/hoặc miệng. Nó tạo ra áp suất không khí đủ lớn để duy trì đường thở của bạn mở rộng trong suốt quá trình ngủ. Điều này ngăn chặn tắc nghẽn và giúp duy trì luồng không khí thông suốt. Máy tạo áp lực dương liên tục (CPAP) cũng hoạt động tương tự như CPAP, nhưng cung cấp một mức áp suất tối thiểu liên tục để duy trì đường thở mở rộng.
- Thay đổi lối sống: Thay đổi lối sống là một phần quan trọng để giảm ngủ ngáy. Đảm bảo bạn có một chế độ ăn uống lành mạnh, giảm tiêu thụ rượu và thuốc lá, tăng cường hoạt động thể chất và giảm căng thẳng có thể giúp cải thiện chất lượng giấc ngủ và giảm ngủ ngáy.
- Khám và điều trị các vấn đề y tế: Nếu ngủ ngáy là triệu chứng của một vấn đề y tế nghiêm trọng, như rối loạn giấc ngủ gây tắc nghẽn đường hô hấp (OSA), u ngực hoặc bệnh lý khác, hãy tham khảo ý kiến của bác sĩ để đánh giá và điều trị chính xác.
- Điều chỉnh môi trường ngủ: Tạo môi trường ngủ thoải mái, yên tĩnh và tối đối. Đảm bảo phòng ngủ thoáng đãng, giảm tiếng ồn và sử dụng các biện pháp giảm căng thẳng như yoga hoặc kỹ thuật thư giãn trước khi đi ngủ.
- Thực hiện bài tập cơ họng và lưỡi: Bài tập cơ họng và lưỡi có thể giúp tăng cường và làm săn chắc các cơ quan quan trọng trong việc duy trì đường hô hấp mở rộng. Ví dụ như, hãy thử nhấc lưỡi lên và đặt nó lên trên lưỡi trên cùng của miệng và giữ trong vài giây. Lặp lại 10-15 lần hàng ngày để tăng cường cơ họng và lưỡi.
- Sử dụng băng dính mũi hoặc dilator mũi: Sử dụng băng dính mũi hoặc dilator mũi có thể giúp mở rộng đường hô hấp và giảm tắc nghẽn. Chúng giúp duy trì mũi mở rộng và cải thiện lưu thông không khí.
- Hạn chế tiếng ngáy: Nếu ngủ ngáy gây khó chịu cho người khác trong cùng phòng, hãy cân nhắc sử dụng tai nghe chống ồn hoặc máy phát âm thanh tạo ra âm thanh trắng để giảm tiếng ngáy.
- Tham khảo chuyên gia: Nếu ngủ ngáy của bạn gây phiền toái nghiêm trọng và không giảm sau khi thử các biện pháp tự chăm sóc, hãy tham khảo bác sĩ hoặc chuyên gia giấc ngủ. Họ có thể tiến hành kiểm tra và đánh giá chính xác tình trạng của bạn, và đề xuất các phương pháp điều trị như thuốc, thiết bị y tế hoặc phẫu thuật nếu cần.
Lưu ý rằng ngủ ngáy có thể là triệu chứng của một số tình trạng y tế nghiêm trọng như rối loạn giấc ngủ gây tắc nghẽn đường hô hấp (OSA), nên nếu bạn gặp các triệu chứng như mệt mỏi ban ngày, ngủ không ngon, và khó tập trung, hãy tham khảo bác sĩ để được tư vấn và chẩn đoán chính xác.
Sử dụng thiết bị nha khoa để hạn chế tình trạng ngủ ngáy
Đối với cách này, bệnh nhân có thể sử dụng các loại thiết bị hỗ trợ nhằm giúp cải thiện tình trạng ngủ ngáy. Để biết loại thiết bị phù hợp với tình trạng bệnh của mình, bệnh nhân nên tham khảo ý kiến của bác sĩ chuyên khoa để được tư vấn cụ thể.
Phẫu thuật loại bỏ ngủ ngáy
Trong một số trường hợp ngủ ngáy đã chuyển sang mức độ nặng, việc áp dụng các cách khác không còn hiệu quả, bác sĩ có thể chỉ định bệnh nhân làm phẫu thuật. Bằng cách sử dụng các loại máy móc, thiết bị hiện đại để loại bỏ hoặc thu nhỏ phần mô thừa có trong cổ họng, thành bên họng, đôi khi kèm theo việc cắt amidan, làm mềm vòm miệng, tình trạng ngáy khi ngủ sẽ được cải thiện hiệu quả.
Cách phòng tránh ngủ ngáy hiệu quả
Hiện tượng ngủ ngáy có thể xảy đến bất cứ lúc nào, do đó mọi người nên phòng tránh bằng một số biện pháp đơn giản sau:
- Bổ sung đầy đủ từ 2 – 2,5 lít nước mỗi ngày.
- Vệ sinh vỏ gối, chăn màn thường xuyên.
- Thường xuyên sử dụng nước muối sinh lý để vệ sinh mũi nhằm giúp làm sạch các bụi bẩn khỏi mũi.
- Tăng cường tập thể dục hàng ngày.
- Xây dựng chế độ sinh hoạt lành mạnh, phù hợp.
- Ăn uống điều độ, đầy đủ dinh dưỡng.
- Tránh ăn quá no, tránh ăn trước khi đi ngủ khoảng 2 tiếng.
- Có thể sử dụng máy tạo độ ẩm trong nhà khi thời tiết khô hanh.
Hy vọng qua bài viết này đã giúp mọi người biết rõ bệnh ngủ ngáy cũng như các vấn đề có liên quan. Nếu không may gặp phải, mọi người có thể áp dụng một số cách chữa tại nhà hoặc chủ động đi thăm khám bác sĩ ngay nhé.