Trong chúng ta ít nhất một lần trong đời sẵn sàng chi trả cho một dịch vụ hoặc một sản phẩm cao hơn so với mức giá thường chuẩn hoặc mức giá cân bằng. Hành động này được gọi thặng dư tiêu dùng. Tuy nhiên, hiểu thế nào là thặng dư tiêu dùng, công thức tính như thế nào thì chưa chắc ai cũng nắm rõ.. Vậy Thặng dư tiêu dùng (Consumer surplus) là gì? Cách tính ra sao?
Để hiểu chính xác về thuật ngữ này, mời các bạn cùng chúng tôi tìm hiểu ở bài viết sau đây nhé.
Thặng dư tiêu dùng là gì?
Thặng dư tiêu dùng là chênh lệch giữa lượng (số tiền) mà người tiêu dùng sẵn sàng trả cho một hàng hóa với lượng mà người đó thực sự phải trả. Sự chênh lệch này nảy sinh do độ thỏa dụng biên (tính bằng tiền) của tất cả các đơn vị hàng hóa trừ đơn vị cuối cùng đều lớn hơn giá. Vì thế, lượng tiền tương đương với tổng mức thỏa dụng của hàng hóa tiêu dùng này sẽ cao hơn nhiều so với lượng tiền phải chi.
Hay nói cách khác dễ hiểu hơn là là sự khác biệt giữa mức độ sẵn sàng trả của người tiêu dùng đối với hàng hóa và giá thực tế mà họ trả hoặc giá cân bằng. Lợi ích toàn bộ nhận được từ việc mua bán một hàng hoá được dự tính vượt quá chi phí cơ hội (opportunity cost). Điều này sẽ mang lại cho người tiêu dùng một lợi ích ròng từ việc mua bán này.
Xem thêm:
- Thẩm định tín dụng là gì? Quy trình thẩm định tín dụng như thế nào?
- Những kiến thức cần thiết về thị trường tiền tệ mà bạn cần biết
Cơ sở lý thuyết của thặng dư tiêu dùng
Thặng dư của người tiêu dùng dựa trên lý thuyết kinh tế về mức thỏa dụng cận biên, là sự thỏa mãn bổ sung mà một người thu được khi tiêu dùng thêm một đơn vị sản phẩm hoặc dịch vụ. Sự hài lòng khác nhau tùy theo người tiêu dùng, sự khác biệt phụ thuộc vào sở thích cá nhân.
Theo lý thuyết, người tiêu dùng mua càng nhiều sản phẩm thì họ càng ít sẵn sàng trả nhiều hơn cho mỗi đơn vị tăng thêm do mức độ thỏa dụng cận biên thu được từ sản phẩm đó giảm dần.
Công thức tính thặng dư tiêu dùng (Consumer surplus)
Thặng dư tiêu dùng là một thước đo kinh tế về mức độ thỏa dụng của người tiêu dùng, xảy ra khi mức giá mà người tiêu dùng phải trả cho một sản phẩm hoặc dịch vụ cao hơn mức giá mà họ sẵn sàng trả. Để tính thặng dư tiêu dùng (mức độ hài lòng) ta có công thức sau.
Công thức tính
Nhìn vào biểu đồ bên dưới, điểm mà cung và cầu gặp nhau là giá cân bằng. Khu vực trên mức cung và dưới mức giá cân bằng được gọi là thặng dư sản phẩm (PS) – khu vực màu xanh lơ, và khu vực dưới mức cầu và trên mức giá cân bằng là thặng dư tiêu dùng (CS) – khu vực màu xanh lá cây.
Ta có công thức tính như sau:
Thặng dư tiêu dùng Consumer Surplus (CS) = ½ (đáy) x (chiều cao)
Ví dụ
Thặng dư của người tiêu dùng (CS) là phần diện tích dưới đường cầu và trên đường giá, được xác định bởi tam giác vuông có 3 cạnh gồm: đường cầu, đường giá cân bằng và trục tung.
Từ đồ thị trên ta có thể tính: Thặng dư tiêu dùng (CS) = ½ (40) x (70-50) = 400
Có thể bạn quan tâm: Thống kê mô tả là gì? Đặc điểm ra sao?
Ví dụ thực tế về thặng dư tiêu dùng (Consumer surplus)
Minh họa khái niệm về thặng dư tiêu dùng đối với một cá nhân đang sử dụng nước. Giả sử giá nước là 10.000 đồng/ m3. Khi tiêu dùng m3 nước đầu tiên, người tiêu dùng này sẵn sàng trả 20.000 đồng/m3 đầu tiên này vì mang lại cho người tiêu dùng độ thỏa mãn rất cao. Nhưng m3 nước đầu tiên này theo giá thị trường chỉ tốn có 10.000 đồng, cho nên người tiêu dùng này đã được một khoản thặng dư là 10.000 đồng.
Thặng dư tiêu dùng khác thặng dư nhà sản xuất như thế nào?
nhau ở chỗ cả hai đều thể hiện giá trị kinh tế đối với người sản xuất khi bán hàng hóa và dịch vụ đối với người tiêu dùng trong mua bán hàng hóa và dịch vụ.
Tuy nhiên 2 thuật ngữ này thể hiện sự khác biệt về cơ bản và tính chất, cụ thể như sau:
Thặng dư tiêu dùng
Thặng dư nhà sản xuất
Xem xét lợi ích mà người tiêu dùng thu được
Hàng hóa được bán với giá cao hơn mức giá tối đa mà người tiêu dùng sẵn sàng trả (dẫn tới sự hài lòng của khách hàng)
Đề cập đến sự chênh lệch giữa số tiền tối đa mà một cá nhân sẵn sàng trả cho một hàng hóa hoặc dịch vụ và số tiền thực sự được trả
Nhìn vào lợi ích mà người sản xuất thu được
Hàng hóa được bán với giá cao hơn mức giá tối thiểu mà người sản xuất sẵn sàng chấp nhận cho sản phẩm của mình (doanh số cao hơn cho nhà sản xuất)
Cho thấy sự chênh lệch giữa số tiền tối thiểu mà một Nhà sản xuất sẵn sàng bán sản phẩm của mình và giá mà sản phẩm thực sự được bán
Kết luận
Có thể nói rằng thặng dư tiêu dùng là một phép so sánh để đo lường giá trị của một sản phẩm hoặc dịch vụ. Và đây cũng là một phép đo lợi ích của 2 sản phẩm khác nhau đem lại cho người tiêu dùng và thường được các công ty độc quyền sử dụng khi quyết định giá sản phẩm. Hy vọng những chia sẻ trên là kiến thức hữu ích cho tất cả mọi người.
Thông tin được biên tập bởi: taichinh24h.com.vn