Trẻ dưới 6 tháng tuổi bị ho không phải là trường hợp hiếm. Vì ở độ tuổi này hệ miễn dịch của trẻ còn non yếu, chỉ cần một tác động nhỏ cũng có thể khiến hàng rào bảo vệ này bị lung lay. Nếu mẹ lo lắng việc dùng nhiều thuốc kháng sinh sẽ ảnh hưởng đến sức khỏe của trẻ, thì bài viết dưới đây sẽ mách mẹ cách trị ho cho bé dưới 6 tháng an toàn và hiệu quả nhất.
Triệu chứng ho của bé dưới 6 tháng tuổi
Thông thường, trẻ dưới 4 tháng tuổi vẫn còn lượng kháng thể từ mẹ truyền qua trong quá trình mang thai nên rất hiếm khi bị ốm vặt. Từ tháng thứ 6 trở đi, lượng kháng thể này bắt đầu giảm dần, trẻ sẽ bước vào một giai đoạn mới được gọi là “cửa sổ miễn dịch”. Tức là cơ thể sẽ phải học cách dần thích nghi với việc tự sản sinh ra các yếu tố miễn dịch để chống đỡ lại tác nhân gây bệnh. Cũng vì lý này mà trẻ sơ sinh 5, 6 tháng tuổi rất dễ bị mắc các bệnh đường hô hấp, đặc biệt là ho.
Trẻ có thể bị ho đờm hoặc ho khan. Có bé chỉ ho húng hắng một bài giờ rồi lại dứt, nhưng có trẻ lại bị ho kéo dài, kèm theo đó là một số triệu chứng khác như:
- Sốt nhẹ
- Nghẹt mũi hoặc sổ mũi
- Khó thở
- Thở khò khè
- Hay bị nôn trớ
Đặc biệt, cơn ho của trẻ thường có xu hướng nghiêm trọng hơn vào ban đêm, gây ảnh hưởng không nhỏ tới giấc ngủ của trẻ, khiến bé mệt mỏi, thậm chí sụt cân, suy dinh dưỡng.
Nguyên nhân trẻ dưới 6 tháng tuổi ho
90% trẻ bị ho là do nguyên nhân bệnh lý đường hô hấp. Cụ thể, triệu chứng ho ở trẻ sơ sinh dưới 6 tháng tuổi xảy ra là do mắc các bệnh lý sau:
- Cảm cúm
- Cảm lạnh
- Viêm mũi xoang
- Viêm họng
- Viêm amidan
- Viêm VA
- Viêm phế quản
- Viêm thanh quản
- Viêm tiểu phế quản
- Viêm phổi
- Viêm phổi
Bên cạnh đó, trẻ sơ sinh bị ho còn do một số tác nhân sau:
- Trào ngược dạ dày: Dịch axit từ dạ dày trào ngược lên thực quản sẽ gây kích thích niêm mạc họng, từ đó khiến bé bị ho
- Dị ứng: Trẻ tiếp xúc với các tác nhân gây dị ứng có thể khiến niêm mạc họng bị kích thích, dẫn đến cơn ho. Một số yếu tố dị nguyên phải kể đến là phấn hoa, lông vật nuôi, sữa, thức ăn,…
- Khói bụi, thuốc lá
- Trẻ bị hóc phải dị vật
Tổng hợp cách trị ho cho trẻ dưới 6 tháng tuổi
Các loại thuốc kháng sinh có thể mang lại hiệu quả trị ho nhanh chóng. Tuy nhiên, với trẻ dưới 6 tháng tuổi, chúng lại tiềm ẩn nguy cơ gây tác dụng phụ rất lớn. Do vậy, việc lựa chọn cách trị ho cho trẻ sơ sinh cần được cân nhắc dựa trên mức độ ho của bé.
Trường hợp trẻ chỉ ho nhẹ, không kèm theo các triệu chứng nguy hiểm, các chuyên gia khuyến khích mẹ nên áp dụng các biện pháp trị ho tự nhiên để đảm bảo an toàn cho sức khỏe trẻ.
Dưới đây là tổng hợp các cách trị ho cho trẻ dưới 6 tháng tuổi không dùng thuốc:
Trẻ bị ho có đờm, thở khò khè
Thông thường trẻ dưới 6 tháng tuổi bị ho có đờm sẽ kèm theo hiện tượng sốt nhẹ. Do đó, để dứt cơn ho mẹ nên trị đồng thời 2 triệu chứng này.
Hạ sốt cho bé
Với trẻ dưới 6 tháng tuổi bị sốt, mẹ nên chườm ấm để cơ thể hạ nhiệt nhanh chóng. Trường hợp bé sốt cao trên 38.5 độ C, mẹ nên đưa bé đến bác sĩ để được kê đơn thuốc theo đúng chỉ định.
Vỗ rung long đờm
Để giảm tình trạng đờm nhớt trong họng, mẹ có thể áp dụng kỹ thuật vỗ rung long đờm cho bé.
Đây là kỹ thuật dùng lực từ bàn tay vỗ vào thành ngực tạo ra khí rung giúp làm giãn phổi, thông thoáng đường thở, đào thải và bài trừ đờm nhớt ra khỏi khí quản. Các phương pháp vỗ rung long đờm được thực hiện như sau:
Kỹ thuật vỗ long đờm cho bé giúp đường thở của bé được thông thoáng
- Chuẩn bị 1 tấm vải mỏng đặt tại vị trí thực hiện vỗ rung đờm
- Người thực hiện cần khum bàn tay, vỗ vào ngực và lưng bé bằng cách lắc nhẹ cổ tay. Tuyệt đối không được dùng lực từ cánh tay sẽ gây đau cho bé
- Vỗ nhịp nhàng từ vị trí gần phổi lên dần tới nách
- Thao tác này cần thực hiện từ 3 – 10 phút
Lưu ý: Khi thực hiện kỹ thuật vỗ rung đờm, mẹ cần đặt bé ở tư thế phù hợp. Có thể cho bé nằm nghiêng sang một bên hoặc bế trẻ lên sao cho cằm chạm vào vai mẹ.
Trẻ bị ho và nghẹt mũi
Rửa mũi cho bé
Khi mũi bị chảy dịch hoặc nghẹt có thể khiến trẻ sơ sinh bị ho, khó thở và bú kém. Rửa mũi cho bé bằng nước muối sinh lý thường xuyên là giải pháp hữu hiệu giúp đánh bay dịch nhầy ứ đọng cho đường thở luôn thông thoáng. Đồng thời, việc làm này còn có tác dụng sát khuẩn, ngăn ngừa tình trạng viêm nhiễm lây xuống cổ họng hay sang tai.
Mẹ có thể mua sẵn nước muối sinh lý ở tiệm thuốc về rửa mũi cho con. Nếu đơn thuần bé chỉ bị nghẹt mũi nhẹ sẽ cần rửa mũi 2-3 lần mỗi ngày, còn nếu bé bị năng hơn thì ngày 4-6 lần.
Trẻ dưới 6 tháng tuổi chưa thể tự xì mũi. Do đó, sau khi rửa mũi cho bé xong, mẹ cần đợi ít phút để dịch nhầy được làm loãng rồi sử dụng dụng cụ hút mũi để làm sạch mũi.
Lưu ý: Khi hút mũi cho bé, mẹ không nên sử dụng lực hút quá mạnh dễ gây ảnh hưởng đến niêm mạc mũi.
Gối cao đầu bé lúc ngủ
Trẻ dưới 6 tháng tuổi bị ho thường kèm theo hiện tượng khó thở, do đó khi ngủ mẹ nên kê gối đầu bé cao hơn thường ngày. Việc làm này tạo điều kiện cho bé thở dễ dàng, từ đó có giấc ngủ ngon hơn.
Tăng cữ bú và lượng nước uống trong ngày
Đây là một trong những cách trị ho cho bé dưới 6 tháng tuổi an toàn mà vô cùng hiệu quả.
Khi bé có hiện tượng ho kéo dài, mẹ nên tăng cường cữ bú. Điều này sẽ giúp làm loãng đờm nhớt trong cổ họng, xoa dịu cơn kích ứng niêm mạc, nhớ đó bé sẽ nhanh chóng giảm ho. Đồng thời hạn chế được tình trạng nôn trớ khi ho mà vẫn đáp ứng được nhu cầu dinh dưỡng cho trẻ.
Cùng với việc tăng cường cũ bú, các chuyên gia khuyên mẹ nên tích cực bổ sung nhiều nước hơn cho trẻ, đặc biệt là nước ấm.
Giai đoạn 5, 6 tháng tuổi trẻ sơ sinh bắt đầu được làm quen với thức ăn thô. Vì vậy, mẹ có thể tập làm quen với các chất lỏng khác ngoài cháo, bột như nước ép hoa quả, nước canh,… để bé không bị nhàm chán.
Sử dụng máy tạo độ ẩm làm dịu cơn ho
Không khí xung quanh quá hanh khô là một trong những nguyên nhân khiến niêm mạc họng bị kích ứng, từ đó dẫn đến những cơn ho. Để cải thiện chất lượng không khí, bố mẹ có thể nghĩ đến việc lắp đặt máy tạo độ ẩm trong phòng của bé.
Trong quá trình sử dụng, mẹ cần lưu ý thường xuyên thay nước và vệ sinh máy tạo độ ẩm theo đúng quy trình để tránh tình trạng ẩm mốc.
Cách trị ho khan cho bé
Trường hợp bé bị ho khan ở cấp độ nhẹ, mẹ có thể áp dụng những bài thuốc dân gian dưới đây:
Lá húng chanh
Húng chanh hay còn có tên gọi khác là tần dày lá. Đây là vị thuốc nổi tiếng với công dụng chỉ ho được người xưa sử dụng rất nhiều. Ngày nay, y học hiện đại đã có nhiều nghiên cứu chứng minh cho hiệu quả của vị thuốc này.
Nghiên cứu chỉ ra rằng, hoạt chất cavaron trong lá húng chanh có tác dụng kháng khuẩn, tiêu đờm nên có thể dùng để trị ho và các bệnh lý liên quan đến đường hô hấp khác. Lá húng chanh rất lành tính, không độc nên mẹ có thể yên tâm cho bé sử dụng.
Có 2 cách trị ho cho bé dưới 6 tháng tuổi bằng lá húng chanh như sau:
Cách 1:
- Lá húng chanh rửa sạch, giã nát
- Thêm nước sôi vào trộn đều
- Lọc bỏ bã, lấy nguyên phần nước cho bé uống
- Áp dụng mỗi ngày 1-2 lần
Cách 2:
- Lá húng chanh rửa sạch, giã nát cùng với 10 hạt chanh
- Cho hỗn hợp trên vào bát rồi trộn cùng với 3 thìa đường
- Tiến hành hấp cách thủy cho tan hết đường
- Cho bé uống khoảng 3 lần/ngày
Cam nướng
Cùng họ với chanh quất, cam cũng có đặc tính kháng khuẩn, làm thanh mát cơ thể, đồng thời bổ sung vitamin C giúp trẻ nâng cao hệ miễn dịch bảo vệ cơ thể.
Cách thực hiện cụ thể như sau:
- Cam tươi đem rửa sạch, để ráo
- Ngâm với muối tinh rồi cho vào lò vi sóng nướng
- Vắt nước cam đã nướng cho bé uống ngày 3-4 lần
Tỏi và đường phèn
Tỏi là gia vị quen thuộc trong gian bếp của mỗi gia đình Việt. Với đặc tính nồng, ấm, tỏi thường được sử dụng để chữa ho, cảm cúm, viêm đường hô hấp,… cho bé.
Kết hợp đường phèn với tỏi không chỉ dứt cơn ho nhanh chóng mà còn giúp bé tiêm đờm, ức chế vi khuẩn, tăng cường miễn dịch, ngăn ngừa chứng biếng ăn do ho kéo dài.
Để trị ho cho bé bằng tỏi và đường phèn mẹ hãy thực hiện theo các bước sau:
- Bóc tỏi, thái lát mỏng rồi cho vào cái bát nhỏ
- Thêm đường phèn rồi, sau đó đem hấp cách thủy khoảng 15 phút
- Chia hỗn hợp trên thành 2 phần cho bé uống trong ngày
Ngoài ra, nếu bé nhà bạn thường xuyên ốm vặt, mẹ có thể ngâm một hũ mật ong cùng tỏi để cho bé dùng dần. Cách thực hiện như sau:
- Chuẩn bị 150g tỏi và 200ml mật ong
- Tỏi bỏ vỏ, xếp vào hũ thủy tinh
- Cho đường phèn vào và đậy kín nắp
- Ngâm hỗn hợp trong khoảng 14 ngày là có thể đem ra sử dụng được
Rau diếp cá và nước vo gạo
Rau diếp cá có công dụng kháng khuẩn, tiêu viêm, long đờm và giảm ho hiệu quả. Khi kết hợp chung với nước vo gạo sẽ mang lại tác dụng trị ho ngay tức thì.
Mẹ có thể trị ho cho bé bằng rau diếp cá và nước vo gạo theo cách sau:
- Rau diếp cá đem rửa sạch, xay nhuyễn
- Cho thêm nước vo gạo và đun sôi trong khoảng 20 phút
- Mẹ có thể pha thêm đường cho bé dễ uống.
Lá hẹ và đường phèn
Nghiên cứu cho thấy, trong lá hẹ có chứa các hoạt chất kháng sinh tự nhiên, mang lại tác dụng long đờm, tiêu diệt vi khuẩn lây nhiễm, đặc biệt là đẩy lùi cơn ho cho trẻ nhanh chóng mà không gây ra bất kỳ tác dụng phụ nào.
Cách trị ho cho bé bằng lá hẹ và đường phèn được thực hiện như sau:
- Mẹ cần chuẩn bị 100g lá hẹ và 1 ít đường phèn
- Lá hẹ đem rửa sạch, cắt khúc ngắn cỡ chừng 1 đốt ngón tay
- Thêm đường phèn vào rồi hấp cách thủy đến khi lá hẹ chín
- Chia hỗn hợp này làm 3 phần rồi cho bé dùng trong ngày
Quất và đường phèn
Từ lâu, quả quất đã được biết đến là một vị thuốc trị ho cho trẻ an toàn và nhanh chóng. Kết hợp quất với đường phèn sẽ mang lại hiệu quả trị ho, long đờm, giảm đau rát cổ họng nhanh chóng.
Loại quả này lành tính, hoàn toàn không gây tác dụng phụ lại vừa hiệu quả, dễ kiếm. Do đó, mẹ hãy yên tâm áp dụng cho bé nhé.
Cách thực hiện như sau:
- Chuẩn bị 200g quất tươi, 50g đường phèn và ½ muỗng cafe muối
- Quất rửa sạch, thái lát nhỏ rồi cho vào hủ thủy tinh
- Cho hỗn hợp còn lại vào bình rồi trộn đều
- Ngâm trong vòng 7 ngày là có thể sử dụng được
- Cho bé uống nước cốt quất đường phèn 1-2 lần mỗi ngày sẽ giúp đẩy lùi cơn ho nhanh chóng
Khi nào cần đưa trẻ tới bác sĩ?
Phụ huynh không cần lo lắng quá nhiều khi trẻ bị ho. Bởi đôi khi cơn ho chỉ là bộc phát, sẽ tự khỏi sau vài hôm. Tuy nhiên, nếu mẹ phát hiện thấy trẻ ho kèm theo những hiện tượng bất thường sau, cần đưa ngay tới bác sĩ để được kiểm tra và điều trị kịp thời:
Bé có biểu hiện tím tái môi, đầu ngón tay, ngón chân khi ho
- Khó thở, thở khò khè, thở gắng sức
- Ho kèm nôn mửa
- Chảy nước dãi
- Đau ngực khi thở
Đây là những dấu hiệu bất thường cần có sự can thiệp kịp thời từ bác sĩ thay vì tìm cách trị ho cho bé tại nhà. Ngoài ra, mẹ cũng nên biết rằng, trẻ sơ sinh khi mắc bệnh thường rất nhanh chuyển sang giai đoạn nặng.
Ban đầu biểu hiện của bé thường không rõ rệt và dễ nhất biết nên thường bị bỏ sót. Do đó, ngay khi thấy trẻ bỏ bú, ăn uống két, sốt không rõ nguyên nhân, quấy khóc, nôn trớ,… bố mẹ hãy đưa bé ngay tới bệnh viện để được kiểm tra.
Trên đây là tổng hợp các cách trị ho cho bé dưới 6 tháng tuổi. Bố mẹ cần theo dõi kĩ biểu hiện của bé để kịp thời thay đổi phương pháp điều trị. Chúc bé sớm khỏi bệnh và mau lớn!